پا کستا ن ، پشتو نها و طا لبا ن !
.................................................
( سنگ شکن)
د رک ا سترا تژی ما جرا جو یا نه پا کستا
ن د ر ا فغا نستا ن به تحلیلی مفصل نیا ز دا رد که با ید کتا بها
نو شت و سا لها تحقیق کر د ، مقا له ها یرا که ا ز طر یق سا یت
ا فغا نی ، تا ر یخی و فر هنگی
( آ ریا یی ) د ر مو ر د عملکر د طا لبا ن و سیا ست های پشت پر
ده و خا هنا نه پا کستا ن د ر قبا ل و طن محبو ب ود و ست د ا شتنی ما ا فغا نستا ن
به نشرسپر ده ا م تا جا یکه لا ز م بود تلا ش کر ده ا م مشت ا ز حقا یقرا تحو یل
خو ا نند گرا می بد هم ، ا ما با تا سف فر وا ن نسبت معا ذ یر معین که د ا منگیر م
بو د و ا زجا نب د یگر مقا لا ت که ا یجا ب تو ضیع بیشتر را می نما ید ، آ نهم د ر
سا یت ا مکا ن ند ا شت ، نه تنها
ا مکا ن چه که نا ممکن نیز بو د . با و جو د یکه شخصیت فر هنگی
محتر م " عز یز ( جرهت ) " بی
شتر ین و قت را به نشر مقا له ها ی ا ین حقیر ا ختصا ص د ا د
، جا د ا رد که ا ز ا یشا ن ا برا ز شکرا ن نمو ده ،
تو فیق مز ید و بی پا یا ن و یرا د ر را ه خد مت به و طن و یرا ن شد ه و فر هنگ بر
باد ر فته آ ر ز و نما یم .
پشتو نهای پا کستا ن عمد تا
د ر نا حیه ای مثلثی شکل د ر جنو ب ا فغا نستا ن و شما ل غر بی پا کستا ن
و د ر مسا حت ( 250 ) هزا ر
ما یل مر بع سا کن هستند .
آ نها بصو ر ت قبیله ا ی ز
ند گی دا شته و تا ا کنو ن سر شما ری د قیقی ا ز تعدا د جمعیت آ نها صو ر ت نگرفته
و لی حسا ب حد س و گما ن و نظر به ا ظها ر و زا ر ت دا خله پا کستا ن تعدا د آ نها
به شمو ل ا ین
طرف مر ز یعنی پشتو نها ی ا
فغا نستا ن 35 تا 38 ملیو ن نفر تخمین می گر د د . ا ز ا ین عد د 26 ملیون
د ر صو به سر حد 3 تا 4
ملیو ن د ر صو به بلو چستا ن و با قی د ر ا فغا نستا ن ز ند گی می نما یند
.
بد ین تر تیب سا ز ما ن ا طلا عا ت ا ر د وی پا کستا ن < آ ی
. ا س . آ ی > ا ز ا وا خر د هه ( 1970 م )
با خو د مختا ری کا مل ، رهبر ی عملیا ت را د ر ا فغا نستا ن با
جها د مجا هد ین ، ا ین تشنگا ن قد ر ت به
د ست گر فت . با تشکل
طا لبا ن ا ین مزد و را ن و طن فر و ش ، یکبا ر د یگر به قد ر ت ( آ ی .ا س . آ ی
)ا فز و ده شد .
جنر ا ل نصیر ا لله با بر ( پد ر طا لبا ن ) که ا ز بی نظیر بو
تو ( ما د ر طا لبا ن ) ا ختیا را ت تا م گر فته بود تا نقش ا سا سی را د ر ا شغا
ل ا فغا نستا ن بد ست طا لبا ن با زی کند .
با بر ا ز ا ر تبا طا ت سیا سی لا ز م با جناح بو تو به عنو ا ن
جناح سیا سی حا کم د ر کشو ر بر خو ر دا ر
بو د و د ر وا قع حلقه ا ر تبا طی منا سبی بین ا ر د و و د و لت
به شما ر می ر فت .
با برخو د پشتو ن بو د و ا ین مو ضوع تا ثیری بیشتری د ر پشتو
نهای ا فغا نستا ن دا شت تا آ نها را پشت
سر طا لبا ن بسیج نما ید .
ا ز جا نب د یگر با بر جنرا ل ا رد و بود وآ شنا ی بیشتری با
جغرا فیه سیا سی و نظا می ا فغا نستا ن دا شته با قو ما ندا نا ن محلی و سرا ن قبا
یل ا فغا نستا ن شنا خت و ا ر تبا طا ت د و ا مدا ر د ا شت .
ا ر دوی پا کستا ن به خو بی آ گا هی دا شت که ا فغا نها دا رای
رو حیه بیگا نه ستیزی بوده و سوا بق تاریخی نشا ن می د هد که هیچ ا ردوی ا شغا لگر
د ر افغا نستا ن مو فق به ا یجا د یک سلطه پا یدا ر نشده ا ست .
مثلثی که پشتو نها د ر آ ن ز ند گی می نما ید هیچگاه کشو ر
مستقل و یا تا ر یخ مستقلی ا ز خود ندا شت
ا ست .
دا کتر نجیب ا لله آ خرین ز ما مدا ر ا فغا نستا ن و ر هبر آ خر
( ح. د . خ . ا ) د ر قد ر ت سیا سی ، که پس
ا ز سقو ط د و لتش د ر د فتر سا ز ما ن ملل متحد د ر کا بل پنا
هنده بود ، هنگا م تصرف ا ین شهر به د ست طا لبا ن ، حا ضر نشد به و طنش و به پشتو
نهای د وطر ف مر ز خیا نت نما ید و جا ن خود را بر سر ا ین کا را ز د ست دا د .(
بد ین معنا ز ما نکه طا لبا ن وا رد کا بل شد ند چند نفر پا کستا نی به سا ختما ن
محل ا قا مت نجیب ر فته کا غذی پیش ر وی ا و گذا شتند که با ا مضا ی آ ن می توا
نست ز نده بی ما ند ، ا ین کا غذ قرا ر دا د تمد ید معا هده سا ل " 1893 م
" بو د که به مد ت صد سا ل خط ننگین د یو ر ند را به غنوا ن مر ز د و کشو ر ر
سمیت می بخشید و لی ا ین و طن پر ست که د ر مکتب و طنپر ستی سیا سی وو طن د و ستی
ر ا به خو بی ا ز ا ستا د ش فرا گر فته بود ، با تف به رخ مخا طبین خود پا سخ دا د
و گلو له سر بی د شمن متجا وزا و را نقش ز مین سا خت . ) ( ا نا لله و ا نا ا لیه
را جعو ن )
تا ریخ شا هد ا ست که مسا له پشتو نستا ن و خط د یو ر ند ا ز آ
ن چنا ن حسا سیتی برای ا فغا نها برخوردا را ست که ا گر هرحکو متی د ر ا فغا نستا
ن کو چکتر ین نر مشی د ر ا ین مو رد ا ز خو د نشا ن بد هد بد ون معطلی تو سط مر د
م ا فغا نستا ن به خیا نت کا ر، جنا یت پیشه ، و طن فر و ش ، ا جیر ، جا سو س ،
بیگا نه پر ست و .. . متهم شده سقوط دا ده می شو د . ( و لی ا کنون د یده شود که
چه می کنند )
پا کستا نیها خوب می دا نستند د رصو رت خا تمه جنگ دا خلی و توا
فق تما م گر و ههای ا فغا نی برای
یک حکو مت وا حد فرا
گیر و مستحکم با ر د یگر ز مینه مطرح شد ن خط مر زی د یو ر ند و مسا له پشنونستا ن
فرا هم خوا هد شد ا ز نظر پا کستا نیها هر مو قع حکو مت مقتد ر و مستحکمی د ر کا بل بو جود آ ید دا عیه های سا بق ا ر ضی
د ر منا طق مر زی مجد دا ا حیا می گر د د .
ا ز ا ین رو بر خلا ف آ ن چه که به ظا هر تصو ر می شو د پا کستا
ن هموا ره د ر صد د تضعیف پشتونها و
نا بود سا ختن هو یت آ نها ا ز طر یق ا یجا د حکو مت ضعیف و د
ست نشا نده و ا ز جنبه سیا سی ، ا قتصا دی و خصو صا نظا می کا ملا و ا بسته و تحت
سلطه د ر ا فغا نستا ن بو ده ا ست .
سیا ست پا کستا ن د ر خصو صی پشتو نها هموا ره ا ستفا ده ا ز (
پشتو ن علیه پشتو ن ) ا ست . پا کستا نیها به منظو ر تضعیف پشتو نها ی دا خلی و
جلو گیری ا ز نهضت جدا یی خوا هی آ نها ، سعی نمو ده ا ند د ر و ظا یف حکو متی و
حتی ا ر د و به آ نا ن چو کی منا سب ند هند د ر ا فغا نستا ن -- پا کستا ن با سیا ست تفر قه ا فگنا نه ، پشتو
نها را برا ی سر کو ب پشتو نها تشو یق می نما یند .
ا سا سا ا ین تلقی که پا کستا ن ا ز پشتو نها حما یت می نما ید
نیز ر یشه د رهمین سیا ست پا کستا ن دارد .
( سلیک هر سین ) د ر کتا ب معر و ف خو د به نا م " مسا یل
ا فشا نشده ا ز تجا و ز شو روی د ر ا فغا
نستا ن ) د ر خصو ص ا نگیزه پا کستا ن و تا کید فرا وا ن ا ین
کشو ر د ر د و را ن جها د بر حما یت ا ز
حز ب ا سلا می که قوی تر ین حز ب جها دی پشتو نها محسو ب می شد
، می نو یسد :
( پاکستان در ارتباط با
پشتونها همیشه از سیاست انگلیسی " تفرقه بینداز و حکومت کن" استفاده می
کرده است. پاکستان در دوران جهاد قسمت اعظم کمکهای خود را به احزاب بنیاد گرا ،
خصوصآ حزب اسلامی که وجهه ای پشتون داشت اختصاص داده بود ، زیرا قصد داشت از این
طریق اختلافات بین گروهای قومی پشتون را تشدید نماید . به عقیده ا و همچنین
پاکستان اساسآ مخالف نظام قبیله ای ا ست
که موجبات تسلط 200 ساله پشتونها را در افغانستان فراهم کرده بود و آن ر ا
با مفهوم دولت اسلامی مبتنی بر اصل مرکزیت مخالف می دانند ، و نمی توانند با
سرکردگان پشتونها روابط خوبی داشته و با آنها کنار بیایند از قدرت یافتن آنها در
افغانستان که موجب تضعیف پشتونها می گرد د ، حمایت می کرد. حزب اسلامی گلبدین
حکمتیار یک حزب بنیاد گرای افراطی محسوب می شد که اکثریت اعضای پشتون آن از نظام
قبایلی قطع علا قه نموده و گرچه اکثر آنها از نظر نژادی پشتون محسوب می شدند اما
از علایق پشتونها منجمله موضوع پشتونستان حمایت نمی کردند و بعضآ حتی موضوع تشکیل
کنفدراسیون پاکستان و افغانستا ن را مطرح می کرد ند که خشم روشنفکرا ن افغا نستا
ن را بر می
انگیخت)
صرفنظر از مسایلی که سبب شد تا پاکستان از حمایت احزاب جهاد ی
پشتون منصرف گردد وطا لبان را جایگزین آن نمایند ، در یک نگاه کلی با حرکت طالبان
نیز در می یابیم ، پاکستان با حمایت از آنان اهدافی مشابه اهداف خود در حمایت از
احزاب جهادی پشتون در نظر داشت.
طالبان نیز با محور یت پشتون توانست
همکاری اقوام متعد د پشتون را جلب نماید و
در مدت کوتاهی بر اکثرمناطق پشتون نشین افغانستان مسلط گردد. آ نا ن ضمن جمح آوری
سلاح ( سلاحهای مدرن به جای مانده از دوران جهاد و هم سلاحهای سنتی خاصی
قبایل پشتون ) از مناطق پشتون نشین که در
حقیقت می توانست تهدیدی علیه تمامیت ارضی پاکستان محسو ب گردد ، پشتونها را که به طور سنتی همواره مسلح بوده و
هیچ دولتی در افغانستان نتوانست بود در این خصوص علیه آنا ن اقدامی نماید خلع سلاح
نموده و عملآ زمینه ایجاد حکومتی را در افغا نستان به وجود آوردند که به لحاظ اعتبار اداری و سیاسی ضعیف
ترین نوع حکومت بو د تا جایی که طالبان
هیچ ریس دولت و وزیری را معرفی نکرده بود و بیش از سه کشور آنا ن را به رسمیت نمی شناخت . به نطر می رسید که اسلام آباد بی
علاقه نیست حتی بر خلاف آن چه که نشان می دا د با ایجاد مانعی بر سر راه شناسایی
حکومت آنا ن به طور غیر مستقیم روابط آنا ن را از طریق خود کانالیزه نموده ،
وابستگی طالبان و سلطه و نفوذ بر آنانر ا بیش از گذشته حفظ می نمو د . اساسآ این ا
عتقا د وجو د دا شت که عد م وجود هیچ گو نه تصو یر و یا نشا نه ا ز ر هبر ا ن طا
لبا ن ا ز آ ن جهت که ا و لا پا کستا ن ا ین ا مکا ن را دا شته با شد تا بدو ن هیچ
گو نه ما نعی ، هرگو نه تغیری راکه می خوا
هد د ر کا درا صلی طا لبا ن ا نجا م د هد و ثانیا ا زشنا سا یی و ا ر تبا ط آ نا ن
با د یگرکشورها ، بجز پا کستا ن جلو گیری نماید .
د ر نها یت می
توا نیم بگو یم که پا کستا ن با ا ستفا ده ا ز جر یا ن طا لبا ن قصد دا شت د رآ
ینده نه تنها
از مرزهای جنو بی خود با ا فغا نستا ن تشو یش
ندا شته با شد بلکه ا مید وا ر بود بتوا ندا ز سر ر یزطالبان درجبهه های شر قی خود
علیه هند به عنوا ن یک پشتوا نه محکم ا ستفا ده نما ید .
به صو ر ت عمو م
پا کستا ن هموا ره سعی کر ده با مصر و ف سا ختن پشتو نها به مسا یل د ا خلی ا زتو
جه آ نها به مسا یل که ا منیت و منا فع پا کستا ن را مو ر د تهد ید قرا ر می د هد
جلو گیری نمو ده و ز مینه را برای حفظ و گسترش نفو ذ بلا منا زع خو د وخارج سا ختن
ر قبا ا ز صحنه و حفظ وا بستگی پشتو نها ر ا فر ا هم نما ید .
نگا هی به شعا ر
های که طا لبا ن ا زآ ن ا ستفا ده می نما ید د ر حقیقت شعا رهای ا ست که ا ز جا نب
ا سلا م آ با د د یکته می شو د تا پلهای عقبی آ
نان را منفجر گر دا ند که راهی با ز گشت برای ا ین آ د م
کشا ن نگذا ر د
.
طرح کو د تا ی د
ا خلی طا لبا ن که د ر سا ل ( 1377 ش ) ا نتشا ر یا فت و معلوم شد که جنرا ل
شهنواز
" تنی
" و ز یرد فاع فرا ری حکو مت دا کتر نجیب ا لله د ر آ ن د ست دا ر د ، و به د
نبا ل آ ن ( 55 نفر)
ا ز یا را ن وی
گر فتا ر وخو د د وبا ره به پا کستا ن فرا ر نمو د .
فرا ر ا فرا د
بلند پا یه کو د تا به ا سلا م آ با د نشا نه رو شنی ا ز د ست دا شتن پا کستا ن د
ر ا ین کو د تا
ا ست .
طا لبا ن ا ز کجا آ مد ه بو د ند و به کجا ر فتند ؟
بی ثبا تی سیا سی و جنگهای
د ا خلی پس ا ز بیر و ن شد ن قوای شو ر وی سا بق :
یکی ا ز عوا مل مهم دا خلی
که منجر به ظهو ر طا لبا ن د ر ا فغا نستا ن شد ، نا توا نی ر هبرا ن
جها دی د ر ا ستقرا ر یک د
و لت فرا گیر و تما یل بعضی ا ز ا ین تنظیم ها ی خو د خواه ( معین )
به ا عما ل سلطه بیشتر د ر
قد ر ت د و لتی و نظا می بود .
بد ین تر تیب با شر وع
جنگهای دا خلی ، نه تنها کا بل میا ن جنا حهای متخا صم تقسیم و به و یرا
نی کشیده شد ، بلکه هر یک ا
زجنا ح های قدر ت طلب نیزکه بر بخشهای ا ز خا ک کشو ر سلطه
دا شتند ، د ر صد د بود ند
به منا طق بیشتر د ست پیدا کنند . ا ین د ر گیری ها ، بی ثبا تی و نا ا منی
و بحرا ن ا قتصا دی و سیا
سی را بر سرا سر ا فعا نستا ن حا کم گر دا نید .
همین گستر ش بی ثبا تی و نا
ا منی کمک مهمی با ظهو ر طا لبا ن کر د تا به بها نه بر قرا ری
ثبا ت و ا منیت ا ز طر یق
کشو ر ها ی همسا یه ، ا فغا نستا ن و یرا ن مرد م کشته و مها جر و
و طن د ر آ خر ین تحلیل ا
شغا ل شد .
سپا ه
صحا به و جمعیت ا لعلما ی پا کستا ن !
این گروهها که
دارای تما یلات وهابی می باشد ، مهمترین نقش را د ر ا شغا ل ا فغا نستان د ر تفا
هم با ا دا را ت خا ص پا کستا ن با زی کر ده است. تحر یک سپا ه صحا به و جمعیت ا
لعمای ا سلا م که بانی و عامل اکثر تحرکات تروریستی با انگیزه های سیاسی و مذهبی
می باشد علیه ر و شنفکرا ن و شحصیت های ا فغا نستا ن د ر پا کستا ن مبا د ر ت ور ز
ید ه ا ست . بلکه رهبران خود این گروه(
سپاه صحا به) نیز طی سالیان اخیر قربانی حملات مشابهی شده اند. رهبر این گروه ضیا
الرحمن فاروقی در سال 1997 در پی یک حاد ثه بمب گذاری به قتل رسید و مهمترین رهبر
این گروه در شرایط کنونی " اعظم طارق" می باشد که به اتهام فعالیت های
تروریستی در بازداشت به سر می برد . د ر
سال " 1376 " نیز( شعیب ند یم )
یکی دیگر از رهبران بر جسته این گروه ، توسط افراد ناشناس ترور شد و به قتل رسید.
جمعیت ا لعلما و سپا ه صحا به پا کستا ن که :
نوع حمایت علمای
مذکور از طالبان بسیار متنوع است. از چند کا نا لهای پشتیبانی ایدیولوژیک از
طالبان را بر عهد ه دارند و تلاش آنها را نوعی جهاد برای بر قراری نظام اسلامی
واقعی در افغانستان معرفی می کنند
و از سوی دیگر در
مساله بسیج و اعزام نیرو نیز ، پایگاه اصلی طالبان به شمار می روند. علمای مذکور نه تنها وابستگی اعضای طالبان را به با ا
ین ا حزاب رد نکر د ند بلکه مدارس خود را اتعطیل
کرده بو د ند تا طا لبا ن مشغول به تحصیل در این مدارس فرصت مشارکت در جنگ افغانستان به نفع گروه طالبان را داشته باشند .
همزمان با نیازمندی طالبان به نیروهای جدید برای حمله به مزار شریف و اداره
مناطق تصرف شده روزانه صد ها تن از طا لب های مدارس مذهبی پاکستان با عبور از مرز
ر اهی مراکزتجهیز نیروهای طالبان شده وسپس به عنوان نیروهای نازه نفس راهی جبهه ها
یا مناطق اشغال شده می شدند.
طا لبا ن ا ز مد رسه های ا
ین ا حزا ب جمع آ و ری و به ا فغا نستا ن ا عزا م گرد ید ند .
خلع سلا ح ، ا زطر ف د یگر
با عث بوجود آ مد ن طا لبا ن گر د ید ، مسا له ا ی که غرب و آ مر یکا و مجری سیا
ست آ نها – پا کستا ن را بیش ا ز و جود حر کتهای بنیا د گرا یی و به قد ر ت ر سید
ن بنیا د گرا ها د ر ا فغا نستا ن نگرا ن می سا خت ، و جو د سلاح های بود که د ر د
ستر س ا ین ا حزا ب ( تنظیم ها ) قرا ر گرفته بود .
وا قعیت ا ین بود که د ر دو
را ن مقا و مت ا حزا ب بنیا د گرا به علت دا شتن ر و حیه را د یکا لی بیشتر ین
کمکها را د ر یا فت کر ده بو د ند ، حا ل که ا ین کشو ر ها ا هدا ف خود را که هما
ن شکست ا ر دوی سرخ بود تا مین شده می د ید ند ، نگرا ن بود ند که مبا دا ا ین سلا
حها به نوعی علیه منا فع غر ب و بخصو ص ا یا لا ت متحده و د و ستا ن آ مر یکا د ر
منطقه به کا ر گر فته شو د . خصو صا پس ا ز مو ضع گیری ا حزا ب بنیا د گرا د ر قبا
ل جنگ د و م خلیج فا ر س ، که به د و ر ا ز ا نتظا ر آ مر یکا و عربستا ن ، تها جم
نیر و های چند ملیتی به سر د مدا ری آ مر یکا و با ا ستفا ده ا ز خا ک عر بستا ن
سعو دی ر ا محکو م کر د ند و حتی برای ا عزا م نیر و به عرا ق ا علا م آ ما د گی
کر د ند .
د ر حقیقت ظهو ر حر کت طا
لبا ن با شعا ر < خلع سلاح به خا طر ا منیت > را می توا ن پا سخی ا ز سوی پا
کستا ن به ا ین ا نگیزه ا ر ز یا بی کرد .
طا لبا ن آ نقد ر د ر ا ین
ز مینه جدی بو د ند و قو ما ند نا ن مقا و مت را آ نچنا ن تحت فشا ر قرا ر می دا د
ند که بعضا آ نها ( قو ما ند نا ن ) مجبو ر می شد ند برای تحو یل سلاح های که ا
حتما لا آ ما ر د قیق آ ن تو سط ( آ ی . ا س . آ ی ) < سا ز ما ن جا سو سی ا ر
د و ی پا کستا ن ) قبلا د ر ا ختیا ر طا لبا ن گذ ا شته شده بو د ، ا قدا م به خر
ید سلاح با قیمت های گز ا ف ا ز د لا لهای
ا سلحه د ر ا فغا نستا ن و پا کستا ن نما یند تا بلکه بتوا نند خو د را ا ز د ست
طا لبا ن ر ها سا ز ند .
طا لبا ن وا رد هر منطقه که
می شد ند ا و لین بر نا مه شا ن خلع سلاح نیرو های مقا و مت بود .مر د م نیز که و
جود جنگ و خو نر یزی ، قتل و غا ر ت جها دی ها ، د ز دی و قطا ا لطر یقی ،چو ر و چپا و ل و خلا صه نا ا منی و گروگا
نگری د ر کشو ر را نتیجه مستقیم و جو د سلاح د رد ست تفنگدا را ن جهادی می دا
نستند ، بیشتر ین همکا ری را با طا لبا ن د ر ا ین خصو ص ا نجا م می دا د ند تا
حدی که ا کثر ا نبا ر ها و ا ما کن ا ختفا سلاح توسط مر د م محلی به طا لبا ن ا
فشا می گر د ید .
بد ین تر تیب طا لبا ن بخش
ا عظم سلا حهای بر جای ما ند ه ا ز زما ن مقا و مت را جمع آ و ری نمو ده ا ز طر ف
شب به پا کستا ن ا نتقا ل می دا د ند و یا د ر د یپوی بز ر گی جمع آ و ری و منفجر
می کر د ند ( طو ر یکه ا کنو ن آ مر یکا ا ین کا ر را ا نجا م مید هد ) وقسمت ا ین
سلاح را غر ض نیا ز مندی خو یش نگهدا ری می کر د ند .
عوا مل د یگری نیز د ر بو
جود آ و ر د ن طا لبا ن کمک کرد که عبا ر ت بود ا ز : فشا ر رو ز ا فزو ن ا قتصا
دی بر مر د م . تعطلی مرا کز کا رو تو لید . به کا ر گیری منا بع و سر ما یه های
ملی د ر جهت منا فع شحصی ر هبرا ن مقا و مت
، فر ما ندها ن ، ا حزا ب و گر و هها که نها یتا مو جب بد بینی فزا یند ه
مر د م نسبت به تنظیم ها ی مقا و مت شده بو د .
بحرا ن ا قتصا دی و فقر فر
هنگی ا ز یک طر ف و نفو ذ د یر پای سنت های مذ هبی و تما یل به تحصیل د ر مدا ر س
د ینی عا مل مهمی بو د که د و لت پا کستا ن و د ر مر حله بعد عر بستا ن سعو دی را قا د ر سا خت تا ا ز آ ن
برای سا ز ما ند هی طا لبا ن به عنو ا ن یک نیر وی مذ هبی و نظا می بهره گیر ند .
نیا ز ما دی و تعصب مذ هبی
د و پا یه ا سا سی شکل گیری و گستر ش قد ر ت طا لبا ن د ر ا فغانستا ن بو ده ا ست
.
طا لبا ن به ا فرا د جنگی
خو یش حقو ق بسیا ر کا فی می پر دا خت و آ نا ن را تشو یق می کر دکه به جنگ بر و
ند و د ر جه شها د ت را نصیب شو ند که حو ر ها ی جنت ا نتظا رآ نا ن را می کشند . رهبری طا لبا ن ا فرا د خو یشرا متقا عد می
کرد که جنگید ن د ر جبهه و تلا ش برای بر قرا ری " ا ما ر ت ا سلا می ا فغا
نستا ن " نو عی جها د و به آ ز ما یش گذ ا شتن ا یما ن و پیا ده کر د ن غیر ت
ا سلا می که د ر مد ا ر س و د ر کتا بهای ا سلا می خوا ند ه ا یم .
کمک های نظا می و ما لی غر
ب و بویژه ا یا لا ت متحده آ مر یکا د ر طو ل سا لهای د هه ( 1980 م) ا ز طر یق ا
دا را ت خا ص پا کستا ن < آ ی . ا س . آ ی > د ر سا ز ما ند هی گر و های مقا
و مت بخصوص تعدا دی پشتو نها . د ر آ غا ز لشکر کشی شو ر وی سا بق ا زسا ل ( 1979
م ) به بعد نقش بسیا ر چشمگیری ا یفا کرد و جنرا ل ا ختر عبد ا لر حما ن یکی ا ز ا
فرا د بلند پا یه < آ ی . ا س . آ ی > و ا ز د و ستا ن ضیا ا لحق ر یس جمهو
ر ا فرا طی پا کستا ن حد ود ده سا ل طراح ا سترا تژی آ ن کشو ر د ر قبا ل ا فغا
نستا ن و مسو و ل سا زما ند هی گر و هها ی مقا و مت و ر سا ند ن کمک های نظا می و
ما لی به آ نها بو د . وی د رمتقا عد کر د ن آ مر یکا یی ها به دا د ن سلا حهای
پیشر فته ای چو ن را کت های ستنگر به ا ین نیرو ها ( مقا و مت ) نقش محو ری با ز ی
کر د ه بود . بد ین ا سا س پا کستا ن خو د را د رتعین سر نو شت نظا م سیا سی ا فغا
نستا ن پس ا ز خر وج نیر و های شو ر وی محق می پند ا شت به د لا یل مختلف تا ر یخی
، جغرا فیا یی ، ا قتصا دی و سیا سی ، د یگر پیو سته پا کستا ن به ا فغا نستا ن
چون لقمه چر بی می د ید . هزا را ن نفر ا ین نیرو های مقا و مت به آ ن کشو ر جا
سوسی می کرد و ا جیر شده بود و هنو ز نیز ا جیرو فر ما نبردا رهستند .
طا لبا ن به سا ل های هشتا
د برمی گر د د ، بسیا ری ا ز متعصبا ن مذ هبی که
د ر مد ر سه های پا کستا ن تعلیما ت را فرا گر فته بو د ند و یا فرا می گر
فتند ، برای تر بیت نظا می تو سط < ا ما م > ا فسر عملیا ت و یژه پا کستا نی
ا ستخدا م شد ند . ا ما م یک ا فسر ا ستخبا را تی سا بقه د ا ر آ ن کشو ر ا ست که
د ر رشته هنر تسلحیا ت ، سا ز ما ند هی ،
نفو ذ کر د ن و تبلیغا ت عقید وی توسط متخصصا ن < گر ین بر ت > د ر "
فو ر ت برگ " وا قع کا ر و لینای شما لی آ مو ز ش د یده ا ست نا م وی سلطا ن
ا میرا ست و ستا یشگرا نش ا و را < ا ما م > می نا مند .
طا لبا ن ا ز رز مند گا ن ا
و ا ست که د ر ا فغا نستا ن به قد ر ت ر سید ، ( عر فا ن صد یق ) نو یسنده
پا کستا نی می گو ید :
هررهبرطا لبا ن " به صو ر ت شخصی ا ما م را می شنا سند ،
تو گو یی وی مشا و ر فنی آ نها می با شد
" . د ر سا ل ( 1994 م ) < آ ی . ا س . آ ی > طا لبا ن را غر ض ا هدا ف
حمله به ا فغا نستا ن فرا خوا ند . ا ین فرا خوا ن ، شا گر دا ن سابقه مدارس دینی
که خواب نجات افغانستان از آشوب را میدیدند ، حا لا بر کندهار حمله نمودند ،
پاکستان که تشنه اعمال نفوذ زیاد بر افغانستان بیقانون بود که چینل کمکی باین جنبش نا آزمود ه را باز نمود ، برای تقویت
بیشتر آنها دهها نفر را نند گا ن مجرب تانک
پیلوتان و د و نفر مستشا ر نظا می فر ستا د . یکی ا ز ا ین مستشا را ن که ز
یرپو شش د پلوماتیک در شهر غربی هرات بکار آغاز کردهمین " امام " بود ،
اما برای کسانیکه از بیرون ناظر اوضاع بودند ،
رشد طالبان معجز آسا به نطر می
خورد ، پاکستان خطوط کمکی اش به طالبان را بسیارمخفی نگهمیداشت. نزدیک بود که
پیروزی ها موجب شکست طالبان گردد ، رزمندگان طالبان که از پیروزی های شان سر مست
گر دیده بودند ، هدایات اسلام آباد را نادیده میگرفتند ، در مارچ ( 1995) باوجود
هشیارباش جدی مقامات استخبارا تی پاکستان
، طالبان تصمیم به تصرف کا بل را گرفتند ، مرد م کا بل تذکر مید ا د که یورش به
کابل یک عمل ایلجار بود و آنها دیوانه وار می رفتند . . طالبان موفق گردیدند که تنها گلبدین حکمتیار را که وی
نیز به کمک اسلحه و تجهیزات پاکستان و آهنگ تصرف کابل را دا شت ، بر انند و مد ا
فعا ن کا بل د ر حما یت ا ز قد ر ت ، بین د و طر ف جنگ سخت د ر گر فت که د ر نتیجه
( 400 ) طا لب کشته و با قی عقب نشینی کر د ند . می توا نیم طا لبا ن را به صو ر ت
خیلی مختصر به د سته بندی های ذ یل تقسیم نما یم :
- کا د ر رهبری آ نها مربوط
به حر کت ا نقلا ب ا سلا می مو لوی محمد نبی محمدی ، حزب ا سلا می حکمتیا ر وحزب ا
سلا می یو نس خا لص .
--طرفدا را ن ظا هر شا ه .
- قند ها ری ها ی پای لوچ و بی بند و با ر .
- تعدا د ا ز قند ها ری های
تحصیل کرده .
- فرا ری ها ی ح . د . خ .
ا -- گر و پ شهنوا ز تنی .
- طا لبا ن مد ر سه های پا
کستا ن .
- مجا هد ین تنظیم های ا
سلا می .
- با قی -- پنجا بی ، سند ی ، پشا و ری و کو یته وا ل پا
کستا ن . ا ست .
تو ...
تو آ ن بد کا ره و مست و
هزا را ن مرد م آ زا ری
من آ ن شمعم که می گر
یم سر با لین بیما ر ی
د ل من هر شب ا زجو ری
تو با د ل را ز می گو ید
چو مهتا بی که نجو ا می
کند با کهنه د یو ا ر ی
سر شک نیم شب آ ر ا م می
بخشد به سو ز د ل
چو با را نی که میبا رد
بر وی د شت تب د ا ر ی
ا مید من بیمر د و آ ر ز
وها گو شه گیر گشتند
تو گو یی لشکری پا شید ه
شد ا ز مر گ سا لاری
د ر ا ین هجرت شکا یت
کرد م ا زچرخ جفا کا ری
چو د ر هر گا م د ید م
قطره خو نی برسر خا ر ی
( ... ) بشکسته و ر
نجورز غمها ی و طن د ید م
پل بشکسته
را ما ند میا
ن ر ا ه همو ا ر ی .
بالا
بعدی * بازگشت * قبلی