نگاهی
به کتاب:
" تاجيکان در
قرن بيستم "
سراج الدین ادیب
درآمد سخن :
از آنجائیـکه درمدت کوتاه سه جلد کتب از هموطنان عزیز خوشبختانه در اختیارم قرار گرفت که اولی کتبی بنام " قلـب مجـروح" از دفـتر شعری محترم نجیب برید مسئوول ماهنامه " پرستوهای مهاجر" در دنمارک است که درسالهای ٧٠ آنرا سروده که از غزل‌هایش میتوان درد جانسوزش را درک کرد و شعرش صدای او و زندگی اوست، به قول ایرج امری‌پور: " او به کشتـیـبان خسته‌ای میماند که دریا را با تلاشی قابل ستایش می‌کاود، احساسش بی هیچ فروریزی و با فراخیزی معتدل و ارام، مغرور و پرشکیب است، در آزمایشگاه خیالش دردهای دلمه بسته‌ای از، ناآرامی‌های سر زمینش دیده می شود با این حال درد هایش بسی شیرین اند."
کتاب دومین " پرنیان سخن " نام دارد که برچیده هایی از بهترین آثار و افزوده های از مدون تدوین محترمه نیلاب سلام میباشد.
سومین کتاب " تاجیکان در قرن بیستم " را محترم رفیع بطور تحفه درکشور بلجیم در اختیارم قرار داد که، بی مناسبت نخواهد بود تا از تحفه‌هـای بزرگ این عزیزان سپاسگزاری نمایم و اگر چه بنده با اقدام تشکرنامه لطف شانرا بی جواب نماندم، که اگر زندگی بمن یار بود به معرفی دو کتاب اولی و دومی در فرصتی ديگر خواهم پرداخت، ولی امروز مرور کوتاه خواهم داشت، بر کتاب " تاجیکان در قرن بیستم " که اینک آنرا با مقدمه ذیل پی میگیرم .
مقدمه :
از انجائیکه تاجيکستان با کشورعزیزم افغانستان هم مرز بوده و از منظر تاريخ، جغرافيا و فرهنگ با مردم ما ریشه دارد، لذا مورد توجه خاصی نخبه گان ما قرار دارد ، سرزمینی که امروزه تاجیکستان نامیده میشود از ٤٠٠٠ سال قبل از میلاد مسیح محل سکونت اقوامی بوده که امپرانوری‌های مختلفی که بیشتر آن مربوط به امپراتوری پارسیان بوده، اداره می‌شده و بعد از میلاد مسیح بخشی از امپرانوری باختری بوده است، سپس اسلام در قرن هفتم توسط عرب‌ها بدانـجا آورده شد، امپرانوری سامانی (پارسیان) سیطره عرب‌ها را ایجاد کرد، شهرهای بخارا و سمرقند به مرکز سياسی فرهنگی تاجیک‌ها تبدیل شدند، سپس مغولها کنترل بخشی از آنرا در دست گرفتند و تاجیکستان بخشی از امیرنشین بخارا شد، در قرن ۱۹ در جریان گسترش امپرانوری روس به آسیای‌ميانه، تاجیکستان نیز تحت کنترل این امپراتوری درآمد، بعد از براندازی تزار درسال ۱۹۱۷، شورشيان منطقه، موسوم بهBasmachi جنگی را بر علیه ارتش بلشویک راه انداختند که تلاشی بی اثر بود برای بدست آوردن استقلال، سرانجام بلشویکها بعد از یک جنگ چهار ساله پیروز شدند و تاجیکستان به عنوان بخشی از اتحاد شوروی درآمد، ابتدا با آنچه که امروزه ازبکستان نامیده می شود با نام جمهوری سوسیالیستی خودمختار تاجیک گروه بندی شد، اما درسال ١٩٢٩ تبدیل به یکی از جمهوریهای اصلی شد و مسکو به این جمهوری توجه زیادی مبذول نداشت، ازنظر شرایط زندگی، تحصیلات و صنعت در صف اخير در پشت سایر جمهوریهای اتحاد جماهیرشوروی قرارگرفت.
در دهه ۷۰ تشکیلات زیرزمینی اسلامی شروع کرد به شکل دادن حرکت اعتراضی تاجيک‌ها و سربازگيری از ميان آنها درمقابل اتحاد جماهیر شوروی. اما تغییرات واقعی، بعد از آنکه اتحاد جماهیر شوروی از هم پاشید، پدیدار گردید و تاجیکستان در پی فروپاشی اتحاد شوروی اعلام استقلال کرد، برغم اينکه در سال ۱۹۹۱ انتخابات آرامی برگزار شد، اما این انتخابات توسط گروه مخالف دولت ناعادلانه اعلام گردید و کشور درگیر جنگهای داخلی شد که اقوام و احزاب گوناگونی را با هم درگیر کرد، با انتخاب امام‌علی رحمانف به عنوان رئيس دولت تماس و مذاگره با گروه های مخالف آغاز شد.. در پی تماس و مذاگره بين دولت و مخالفان آن درسال ١٩٩٧ آتش‌بس حاصل شد و جنگ پايان يافت، امام‌علی رحمانف بار دیگر نیز با اکثریت آرا به عنوان رئيس جمهورانتخاب گرديد.
در جريان ناآرامی‌های تاجيکستان نیروهای روسی به استقرار خود در مرزهای جنوبی تاجیکستان جهت حفاظت از مرز این کشور با افغانستان برعلیه طالبان همچنان ادامه دادند و بعد ازحملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، که در امریکا به وقوع پیوست، نیروهای امریکایی و فرانسوی نیز در این کشور استقرار یافتند.
تاجیکستان سرزمینی احاطه شده در خشکیها، و از نظر وسعت کوچکترین کشور درآسیای مرکزی می باشد، و بوسیله رشته کوههای پامیر احاطه شده است و بیش از پنجاه درصد از مساحت کشور در ارتفاع بالاتر از ۳۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و رودخانه های آمودریا Amu Darya و پنج Pyanjمرز بین تا جیکستان و وطن مان افغانستان را مشخص می سازند.
مرور کوتاه برکتاب
کتاب پژوهشی، تاریخی و سیاسی " تاجیکیان در قرن بیستم " مجموعه‌ای است از برنامه‌های بخش تاجیکی رادیوی آزادی در باره تاریخ تاجیکستان که در طی ۳۱ برنامه، در آخرین سال قرن بیستم از رادیو آزادی بخش تاجیکی پخش شده است. اين مجموعه به وسیله سلیم ایوب زاد، روز نامه نگار وپژوهشگر شناخته شده تاجیک تألیف و توسط پرفسور ایرج بشیری، استاد دانشگاه مینه سوتای ایالات متحده امریکا ویرایش گردیده است. سه سال بعد این مجموعه با برخی اضافات و تعدادی از عکس‌های از آن روزگار به حروف کریلیک (روسی) و باز با ویراستاری ایرج بشیری، در شهر پراک چاپ و منتشر گردیده است. دراین اثر بطور کل تصویر شفاهی از رویداد های قرن بیستم از امارت بخارا تا پیدایش تاجیکستان که صاحب استقلال شد، ترسیم شده است، چنانچه خود مؤلف نوشتـند که : « این کتاب نوی است که با محبت و خدمت استادان ارجمند بازنویسی شده و برای اولین بار با الفبای فارسی، که در تاجیکستان به آن الفبای نیاکان گفته می شود، از چاپ در می‌آید (خارج میشود).»
از انجای که این کتاب توسط محترم نجم‌الدین کاویانی بر گردان و به طوری تلخیص شده که کتاب را جذاب و به رنگینی و مقبولیت صفحات کتاب افزوده تا آنجا که عطش خواننده را به خوانش فزونی می‌بخشد، چنانچه که خود دربخشی از کتاب فوق الذکر نوشته اند که: « .. در کتاب " تاجیکیان درقرن بیستم " کارنامه و زمانه تاجیکیان بخارا، سمر قند، خجند... و به ویژه بخارای شرقی ( جمهوری تاجیسکتان ) درقرن بیستم به دست بازنگری، بررسی و کند و کاو قرار گرفته است، این امر بر اساس اسناد سر به مهر بایگانی‌های دولتی اتحادشوروی سابق که اکنون باز شده و همچنان آرشیوهای شخصی، گفتگو با پژوهشگران نامبردار تاریخ تاجیکستان و چشم دیدها و خاطرات شرکت کنندگان و شاهدان عینی رویدادهای که هنوز زنده اند، صورت پذیرفته است، در بسیاری از موارد رویداد های تاریخی از دیدگاه های متفاوت روایت و تفسیر شده است.»
محتوای کتاب تاجیکان در قرن بيستم
اين اثر در واقع تاريخ شفاهی تاجیکان از زبان راويان و کسانی است که اغلب به نحوی در رويدادهای اين مقطع نقش داشته و يا ناظر تحولات پرنشيب و فراز اين دوره از تاريخ معاصر تاجیکان بوده اند، و چنانکه خود مؤلف مینویسد: « اندیشه تهیه چنین اثر با توجه به سر نوشت امروزی تاجیکان چه در تاجیکستان و افغانستان وچه در ازبکستان یا چین و روسیه منشاء گرفته و هدف آن، از یکطرف نگاهی به دیروز است، با ریشه جوئی بحران‌های امروزه و از طرف دیگر تمرکز بیشتر افکار سیاسی و اجتماعی مردم تاجیک ، آن هم عمدتآ در بخارا، سمرقند و تاجیکستان معاصر که تجربه دولت سازی و حفظ دولتداری را درقرن بیستم از سرگذرانده اند، این نکته قابل یاد آوری است که به این اثر باید بیشتر به عنوان یک پژوهش ژورنالیستی و کوششی در گردآوری تاریخچه‌هـای شفاهی نظر افگند تا به عنوان یک سلسله تحقـیقات موشکافانه و اکادمیکی در تاریخ گذشته تاجیکیان، بنابراین، شاید همچون یک تجربه آغازین این اثر از نواقص عاری نباشد، اما در پهلوی نقص، برتری‌های خاصی هم دارد که از آنجمله است روایت شاهدان حال، که با گذشت ایام جهانی فانی را ترک کرده، ولی یاد بودهای خود را چون گنجی شایگان برای ما به ودیعه گذاشته اند. »
از آنچه گفته آمدیم، گرد آورنده اين رشته برنامه ها تلاش داشته تصويرمستندی از تاريخ گذشته و حال تاجکستان را ارائه بدهد .
ويژگيهای کتاب
يکی از ويژگيهای مهم کناب تاجیکان در قرن بيستم را شايد جنبه روايی و شفاهی آن تشکيل دهد، برخلاف متون معمول تاريخی، در اين اثر نويسنده بجای نتيجه گيری از يک رشته پژوهشهای تاريخی سعی داشته است تحولات دوره گذشته يا تاريخ معاصر تاجیکستان، همانگونه که پيشتر ياد شد، از زبان خود نقش آفرينان و يا ناظران حوادث و رويدادها به تصوير بکشد، در اين اثر نظريات، ديدگاه ها و روايتهای بيش از ۳٩ تن از صاحب نظران، پژوهشگران، خبرنگاران، و بازيگران اين مقطع از تاريخ تاجیکان، گرد آوری شده و حوادث تاريخی از چشم آنها ترسيم شده است.
هدف و تلاش نويسنده و يا به تعبير بهتر تهيه کننده اين برنامه‌ها آن بوده تا برداشت ها، داوری ها و نگاه کسانی را بازتاب دهد که يا گرداننده تحولات درون جامعه تاجکستان بوده و يا تحولات را موشکافانه دنبال کرده اند، چنانچه محترم نجم‌الدین کاویانی برگردان و تلخیص کننده این کتاب مینویسد « .. در این اثر تحول افکار سیاسی و اجتماعی تاجیکان با همه فراز ونشیب‌های آن در قرن بیستم در آسیای‌مـیانه و عمدتأ بخارای شرقی (تاجیکستان) به صورت اجمال روایت و تفسیر شده است که به باور من از یکسو در امر روشن ساختن زوایای تاریک تاریخ آسیای‌میانه، زندگی ومبارزه تاجیکیان کمک می‌کند و از سوی دیگر در امر ارتقاء هوشیاری سیاسی و آگاهی ملی تاجیکیان و پاسداران فرهنگ باستانی، سنن تاریخی و زبان فارسی از گزند روز گار ممد واقع شده و تجربه کارنامه و زمانه آنها توشه‌ی راه آینده نیز خواهد بود. مختصر اینکه گذشته چراغ راه آینده است و فردای هر ملتی بر دیروزش استوار است و دیروز هر ملتی سازنده ی هویت و بیانگر ریشه‌ی تاریخی آن ملت است.
تحولات سیاسی و فرهنگی قرن بیستم در تاریخ معاصر آسـیای‌مـیانه ( تاجیکستان )، ایران و افغانستان بسیار تند و کثیرالجوانب بوده است، تا آنجائیکه این کشورها بارها به کانون‌های داغ کشمکش‌ها و رقابت‌های کشور‌های بزرگ مبدل گردیده اند و در این میان فارسی زبانان و از جمله تاجیکان متحمل زیان های فراوان شده‌اند، اما استبداد حاکم و عدم دسترسی به اسناد و مدارک عمدتآ مانع آن شده است که از یکسو نیت و اهداف کشمکش‌های قدرت‌های بزرگ در منطقه همراه با کارنامه حکومت‌ها و از سوی دیگر تحولات فکری ـ سیاسی و اقتصادی ـ اجتماعی مردمان منطقه مورد پژوهشهای تاریخی به میزان وسیع قرار گیرد.
شوربختانه باید گفت که بسیاری ازفارسی زبانان بنابر دلایل مختلف از تاریخ پرآشوب آسیای‌مـیانـه از جمله از کارنامه و زمانه هم زبانان خود درفرارود به ویژه در قرن بیستم چندان آگاهی ندارند، علت آن در این است که در قرن شانزدهم میلادی ترک‌های جغتانی سنی مذهب در آسـیای‌مـیانـه حاکم شدند و صفویان در ایران به مذهب شعیه رسمیت بخشیدند و در پی آن جنگهای طولانی که متأثر از مسایل ملی و مذهبی بود، رابطه رسمی ایران و آسیای میانه را سست گردانید و چندی بعد (۱٧٤٧) در بخش‌های از خراسان حاکمیت به دست عشائر پشتون‌های درانی افتاد، در نیمه اول قرن نزده (١۸۲۹) شاه شجاع به وسیله‌ای انگلیس‌ها به قدرت رسید و سلطنت کابل تحت‌الحمایه‌ی انگلیس‌ها قرار گرفت و در نیمه دوم قرن نزده (١۸۶۸) مظفرالدین، امیر بخارا به روسها تسلیم شد و امارات بخارا تحت‌الحمایه روسها درآمد، بدین ترتیب فارسی زبانان در قلمروهای سیاسی جداگانه که با هم چندان ارتباطی نداشتند تقسیم شدند. »
در کتاب " تاجیکان در قرن بيستم" نام و وظیفه شرکت کنندگان بحث‌ها که عمدتأ پژوهشگران و تاریخ نگاران نامدار تا جیکستان هستند و همچنین شاهدان عینی رویدادها همراه با منابع استفاده شده، تذکر داده شده است. فصل‌های کتاب بر اساس تاریخ تحولات سیاسی و فرهنگی امارت بخارا و جمهوری تاجیکستان بر محور سنه‌هـای مهم تاریخی و رویدادهای که در همان برهه زمانی قرن بیستم شاخص بوده است، تقسیم بندی گردیده است.
دسترسی به چنین کتابها برای يک محقق تاريخی می‌تواند ارزنده و در عين حال بسيار دشوار باشد، زیرا مجموعه برنامه‌هـای تاجیکان در قرن بيستم از آنجا که در آغاز برای پخش از راديو تهيه شده ساختاری متفاوت از متون رايج تاريخی دارد و در آنها سعی شده با گردآوری نظريات افراد متفاوت، روايتی داستان گونه با اتکا به تحليل و توضيح در باره تاريخ صد سال اخير تاجیکان ارائه شود، به همين دليل ممکن است اين کتاب در مواردی توقع آنانی را که در جستجوی جزييات و تحليل نظری گسترده هستند، بر آورده نسازد و محقق در آن با حلقه‌هـای مفـقـوده‌ای از جريان تاريخی در اين مقطع روبرو شود، در مواردی ممکن است نکات زيادی از ديد يک خواننده تيزبين از قلم مانده باشد، دسـته بندی رايج از تحولات يک مقطع صورت نگرفته باشد و يا روايت مفصلی از رويدادها ارائه نشده باشد، با اين وصف، اين اثر می تواند منابع بکری درباره تحولات اين دوره و بازيگران آنها را در اختيار يک پژوهشگر تاريخ قرار دهد.
اکـنون متن آن برنامه‌هـا با اضافـات درکتـابی بنام " تاجیکان درقرن بیستم" که درسال ۱۳۸٥ خورشيدی مطابق سال ۲۰۰٦ میلادی، در ۳۶٤ صفحه توسط " نشر نـیما" با اهتمام خاص و پشتی زيبا و قطع مناسب در المان به چاپ رسيده است و در اختیار پژوهشگران عرصه مربوط قرار دارد. این کتاب دارای ۳۰ فصل بوده که عناوین هر فصل و اشتراک کننده گان بحث ها « به ترتیب الفا » در پاورقی این نبشته بخاطر معرفی بهتر محتوای کتاب تحت عنوان" شناسنامه کتاب " تحریر گردیده است. ۱
در فرجام موفقیت تمام دست اندرکاران کتاب فوق را از خداوند طلبگارم، امیدوارم تا سایرمحقیقین و دانشمندان ما نیز درافزونی کتابها مفید وکارهای پژوهشی بپردازند.
با درود های فراوان
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
پاورقی ها :
۱ ـ شناسنامه کتاب : تاجیکان در قرن بيستم :
تألیف از : سلیم ایوب زاد؛ برگردان و تلخیص از: نجم الدین کاویانی؛ ویراستار ـ مفسر: پرفسور ایرج بشیری؛ نشر از نیما (المان)؛ چاپ اول: ۱٣٨۵خورشيدی برابر سال ۲۰۰٦ میلادی؛ صفحات : ٣۶۴
فهرست مندرجات : تاجیکان در قرن بيستم:
سخن مؤلف؛ سخن بر گرداننده؛ مقدمه و یراستار؛ اشتراک کنندگان بحث ها؛
فصل اول: روسیه آسیای‌میانه را اشغال کرد؛ فصل دوم : ظهور معارف پروران وجدیدی ها؛ فصل سوم: رقابت سرمایه و وضع اقتصادی در اسیای‌میانه؛ فصل چهارم : سرکوب جدیدی‌هـا ودیگراندیشان؛ فصل پنجم : اتحاد راه نجات؛ فصل ششم : تأسیس حزب کمونیست بخارا؛ فصل هفتم : شکست امارت، حمله بلشویکها به بخارا و اشغال آن؛ فصل هشتم : تأسیس جمهوری بخارا؛ فصل نهم : باسماچیان کی بودند؟؛ فصل دهم : طرح مرزبندی ملی آسیای‌میانه؛ فصل یازدهم : آغاز مرزبندی ملی در آسیای‌میانه؛ فصل دوازدهم : دولت بدون پایتخت، مسأله بخارا و سمر قند؛ فصل سیزدهم : زبان مادری و الفبای لاتین، صدرالدین عینی و خود شناسی تاجیکان؛ فصل چهاردهم : گذار به الفبای لاتین، بعد از لاتین الفای کریلیک؛ فصل پانزدهم : عصر لاهوتی، تشکیل مدنیت سوسیالیستی؛ فصل شانزدهم : طبقـه‌بـندی جدید اجتماعی در آسیای‌میانه، کارگران، دهقانان و روشنفکران؛ فصل هفدهم : حکومت یوسف استالین و گسترش پیگرد./ فصل هجدهم : سرنوشت ادیبان و آموزگاران تاجیک./ فصل نزدهم: تاجیکستان در دوره جنگ جهانی دوم؛ فصل بیستم تاجیکستان بعد از جنگ؛ فصل بیست و یکم : آسیا، افریقا و میرزا تورسون زاده؛ فصل بیست و دوم : فرجام نا بهنگام رهبر اصلاحات؛ فصل بیست وسوم : تربیت انسان نوین شوروی؛ فصل بیست و چهارم اعتراض جوانان به روسی سازی؛ فصل بیست و پنجم : آزادی در چهارچوب کمونیسم؛ فصل بیست وششم: سوسیالیسم مترقی؛ فصل بیست وهفتم : آغاز باز سازی؛ فصل بیست و هشتم : مقام دولتی زبان تاجیکی؛ فصل بیست و نهم : فروپاشی اتحاد شوروی و استقلال تاجیکستان؛ فصل سی‌ام : کشمکش حزب اسلامی و کمونیست بر سر قدرت؛ سخن آخر مؤلف : تاجیکستان در آستانه قرن بیست ویکم؛ سالنامه ۱۹۹۱ ـ ۲۰۰۱ ؛ گاهنامه رویدادهای مهم تاریخی، از سال ۱۹۹۰ – ۲۰۰۰؛ فهرست منابع .
اشتراک کننده گان بحـث‌هـا « به ترتیب الفا» :
ابراهیم عثمان، استاد دانشگاه تاجیکستان و عضو پارلمان؛ حسام الدین صالحی، سابق آموزگار مکتب در سمرقند؛ اگبر تورسان‌زاده، استاد دانشگاه پنسیلوانیا در ایالات متحده امریکا؛ الکساندر جمعه یوف، کارمند علمی اکادمی علوم ازبکستان؛ اناتولی گریبنیف، سابق دستیار بابا جان غفوروف؛ اوران کوهزاد، نویسنده تاجیک؛ ایرج بشیری، استاد دانشگاه مینه‌سوتا در ایالات متحده امریکا؛ بوری نسابردی یوا، سابق سر دبیر روزنامه " معارف و مدنیت"؛ حبیب‌الله عبدالرزاقوف، هنر پیشه تیاتر و سینما تاجیک؛ حـق‌نـظز نظروف، کارمند علمی اکادمی علوم تاجیکستان؛ حیات نعمت، شاعر و رئیس جامعه فرهنگی شهر سمر قند؛ دارا دوست، کارمند هفـته‌نـامه "آموزگار"؛ دادا جان رجبی، نویسنده و روز نامه نگار تاجیک؛ دوران عاشوروف، سابق مدیر شعبه کمیته مرکزی حزب کمونیست تاجیکیستان؛ دولت خواجه داودی ، تاریخ شناس از پژوهشگاه تاریخ و مردم شناسی اکادمی علوم تاجکستان؛ رحیم ماسوف، اکادمیسین اکادمی علوم تاجیکستان؛ رستم شکوروف، استاد دانشگاه لومونوسوف مسکو؛ رسول هادی زاده، کارمند علمی اکادمی علوم تاجیکستان؛ رقیب عبدالحی وف، کارمند علمی اکادمی علوم تاجیکستان؛ شوکت نیازی، معاون زئیس اتحادیه نویسندگان روسیه؛ صفیه حکمیوا، اکادمیسن اکادمی طبی اتحادشوروی؛ عثمان ایشانزاده کارمند علمی اکادمی علوم تاجیکستان؛ عثمان غفاروف، استاد دانشگاه شهر خجند؛ غفار حیدروف، استاد دانشگاه دولتی شهر خجند؛ ولی صمد، ادبیات شناس تاجیک؛ کمال عینی، رئیس سازمان بین‌المللی " پـیونـد"؛ گیسوی جهانگیری، پژوهشگر و کارمند روزنامه " کوریر انترنشنل" ـ فرانسه؛ محمد جان شکوری، اکادمیسین اکادمی علوم تاجیکستان؛ مرحبا شهیدی، همسر آهنکساز زیدالله شهیدی؛ مساعد شیر غازی‌یوف، استاد دانشگاه شهر خاروق؛ مسرور عبدالله، پژوهشگر تاجیک، کارمند " انترنیوز"؛ معروف رجبی، کارمند اکادمی علوم تاجیکستان؛ منیره غیاث‌الـدیـنوا، دختر طبیب خاص (پزشک ویژه) امیر بخارا؛ میرزا شکورزاده، ادیب و پژوهشگر تاجیک؛ موجوده الچه بایوفا، فرزند ت الچه بایوف، دبیر پیشین کمیته مرکزی حزب کمونیست تاجیکستان؛ نظام نورجانوف، کارمند علمی اکادمی علوم تاجیکستان؛ نماز حاتم، کارمند علمی اکادمی علوم تاجیکستان؛ ولادیمیر گینیس، تاریخ شـناس و کارمند علمی اکادمی علوم روسیه؛ یوسف یعقوبی، کارمند علمی اکادمی علوم تاجیکستان و دیگران.......
خبر نگاران به ترتیب سهم آنها در آماده ساختن مواد برای کتاب :
میرزا نبی خالق زاد؛ الهام جمالین؛ آدش استاد؛ مقصود حسین؛ سیاف میز روب؛ میر اسرار فرغانه‌ای؛ میر زا جلال شاه جمال؛
صدا های از گذشته: در برنــامـــه " تاجیکستان در قرن بیستم" از متن ها و صدا های تاریخی فراوان استفاده شده است» از جمله:
اتوخان لطیفی؛ تورسون الچه بایوف؛ رحمان نبی یوف؛ رحیم هاشم؛ دولت عثمان؛ شادمان یوسف؛ صفرعلی کنجه‌یوف؛ صدرالدین عینی؛ طاهر عبدالجبار؛ عبدالله رحیم بایوف؛ ابولقاسم لاهوتی؛ فیض الله خواجه یوف؛ قدرالدین اسلانوف؛ محمود واحد؛ میخائیل کالنین؛ میربابامیررحیم؛ میرزا تورسونزاده؛ ولادیمیرلنین؛ یوسف استالین و دیگران....
کتاب را از آدرس‌های زيرين می‌توانيد بدست آوريد:
آدرس چاپحانه و کتابفروشی نيما در آلمان:
Phone/fax: +49-(0)201-20868
شرکت کتاب در امريکا (لاس انجليس):
Phone: (310) 477-7477
Fax: (310) 444-7176
ketab1@ketab.com
کتابفروشی فردوسی در سوئد (استکهلم)
Phone: +46 (8) 32 30 80
Fax : +46 (8) 34 46 60
info@ferdosi.se
از مرکز نشر فروغ در کلن آلمان
00492219235
از انتشارات مهرگان
00490221219090
کتاب سرا در هامبورگ آلمان:
00492091352
سرای اندیشه ، در برلین:
00493086397603
Rotterdam: + 31 104141050
Amsterdam: + 31 20 6817982
+ 49 6982367640 Germany:
Germany: + 49 2219235707
Sweden: + 46 87406365
هامبورک (آلمان)
سعادت مارکيت
فروشگاه انصار
هم چنين کتاب " تاجيکان در قرن بيستم" را ازکتابفروشی‌های پارسی در سایر کشورها میتوان به دست آورد. /
بالا
صفحة دری * بازگشت