ادعا‌های تازه درباره دستگیری یک تروریست؛ رامش داعشی نبود؟
۱۸ فروردین‌ماه بود که خبر دستگیری یکی از اعضای داعش در ماهدشت کرج بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت؛ خبری که در ادامه با حاشیه‌سازی‌هایی همراه شد و برخی رسانه‌ها به نقل از منابع افغانستانی، این ادعا را مطرح کردند که برخی افراد دستگیر شده اخیر داعشی نبوده‌اند.
سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگوی فراجا دراین باره به رسانه‌ها گفت که سازمان اطلاعات فرماندهی انتظامی استان البرز با همکاری یک شهروند مسئولیت‌پذیر، موفق به دستگیری عضو ارشدِ داعش با هویت «محمد ذاکر» مشهور به رامش و دو نفر دیگر از واحد‌های تروریستی این گروهک شده‌است.
منتظرالمهدی همچنین ادامه داد که این افراد در دو عملیاتِ جداگانه در تورِ اطلاعاتی پلیس گرفتار شده‌اند و پس‌از تیراندازی به خودروی آنان، سه نفر دستگیر شده‌اند؛ افرادی که گفته می‌شود قصد انجام عملیات انتحاری همزمان با عید سعید فطر را داشته‌اند.
وی به این نکته هم اشاره کرد که ۸ نفر از همراهان تروریست‌ها نیز دستگیر شده‌اند و به‌زودی درباره نحوه اقدامات و ارتباطاتِ این تیم تروریستی اطلاع‌رسانی‌های لازم انجام خواهد شد.
به‌دنبال اعلام این خبر موجی از خبرسازی‌های داخلی و خارجی دربارهویت افراد دستگیر شده به راه افتاد و برخی ادعا کردند دستگیرشدگان داعشی نیستند و از اعضای جبهه مقاومت ملی افغانستان به شمار می‌روند. ابتدا یک روزنامه چاپ افغانستان مدعی شدافراد دستگیر شده، از بستگان «خیرمحمد اندرابی»، فرمانده کشته‌شده جبهه مقاومت ملی افغانستان هستند که از خطر انتقام‌گیری طالبان به ایران پناه برده‌اند.
در ادامه «محمدنسیم مدبر»، عضو مجلس پیشین نمایندگان افغانستان نیز ادعا کرد محمد ذاکر، مشهور به «رامش» و دو برادرش، پسران «خیرمحمد خیرخواه»، از فرماندهان برجسته جبهه مقاومت ملی، هستند که حدود دو سال پیش در درگیری با طالبان در بغلان کشته شده‌است.
«احمد ضیا سراج»، آخرین رئیس امنیت ملی دولت پیشین افغانستان نیز اگرچه این ادعا را تایید کرد، اما با اعلام اینکه اداره پیشین امنیت‌ملی به این نتیجه رسیده بود ذاکر ارتباطی با داعش ندارد، بر ابهام‌ها دراین زمینه افزود. این گفته سراج نشان می‌دهد عضویت در داعش در گذشته از اتهام‌های محمد ذاکر بوده که نهاد امنیت ملی دولت پیشین افغانستان را به انجام تحقیقاتی دراین زمینه وا داشته‌است.
چنین ادعا‌هایی ازسوی برخی چهره‌های داخلی نیز مطرح شد. محمدحسین جعفریان، مستندساز و پژوهشگر حوزه افغانستان از جمله افرادی بود که ادعا‌های مطرح شده درباره محمد ذاکر را تایید کرد و دستگیری او را «سوءتفاهم» دانست.
دراین میان دستگیری «رامش» و ادعا‌های مطرح شده درباره عضویت او در جبهه مقاومت ملی افغانستان، زمینه‌ساز شکل‌گیری موج تازه‌ای از فضاسازی‌ها در رسانه‌های فارسی‌زبان خارج‌نشین شد و آنان تلاش کردند این دستگیری را به‌عنوان همکاری ایران و طالبان ارزیابی کنند.
در شرایطی که مقام‌های ایرانی طی سال‌های اخیر همواره موضع شفاف جمهوری‌اسلامی در رابطه با حاکمان تازه افغانستان تشریح کرده‌اند، اما خبر دستگیری محمد ذاکر به دستمایه‌ای برای ایجاد موج تازه‌ای از فضاسازی‌ها در روابط ایران و افغانستان شده‌است. این درحالی است که «همکاری‌های ضدتروریستی» از جمله راهبرد‌های تعاملی ایران و طالبان به‌حساب می‌آید.
دراین چارچوب هم بود که در میانه‌های آبان‌ماه ۱۴۰۲ رسانه‌ها از انجام عملیات مشترک وزارت اطلاعات ایران و طالبان خبر دادند؛ عملیاتی که سبب دستگیری ۳مامور موساد با ملیت ایرانی در مناطق کوهستانی بین دو کشور شد. افراد دستگیر شده قصد داشتند پهپاد‌های انتحاری ازسوی مرز افغانستان به سمت اهدافی در ایران پرتاب کنند.
معاون رسانه‌ای نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور افغانستان درباره حاشیه‌های ایجاد شده پیرامون دستگیری «رامش» در کرج، اظهارکرد: مقام‌های فراجا درباره این موضوع اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام خواهند داد.
میثم مهدی‌پور با تاکید بر اینکه ماجرای دستگیری رامش دارای جزئیات زیادی است، افزود: با توجه به این موضوع، اظهارنظر درباره آن ازسوی هر کس غیر از نهاد متولی باشد، دقیق و مستند نخواهد بود.
وی درباره همکاری‌های ضد تروریستی ایران و افغانستان نیز عنوان کرد: در شرایط کنونی و با توجه به تهدید‌های تروریستی موجود دراین منطقه، در زمینه مقابله با تروریست‌های داعش، بیشترین حجم همکاری را با طالبان داریم. هر دو طرف داعش را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌های امنیتی به حساب می‌آورند.
افغانستانی‌های بازداشت‌شده به اتهام عضویت در داعش: پرونده‌سازی امنیتی مشترک تهران و طالبان؟
زمانه : یکی از اعضای جبهه مقاومت ملی افغانستان به «زمانه» می‌گوید: «معلومات نشان می‌دهد که افراد بازداشت‌شده‌ی ما بنابر همکاری اطلاعاتی حکومت جمهوری اسلامی ایران و گروه طالبان به دام افتادند، در حالی که هیچ ارتباطی با گروه تروریستی داعش ندارند.»
با آنکه چند روز از بازداشت شماری از افغانستانی‌های مهاجر در خاک ایران به جرم همکاری با گروه «دولت اسلامی» (داعش) و انجام حملات «تروریستی» می‌گذرد اما جمهوری اسلامی هنوز جزئیات بیشتری درباره اثبات انجام فعالیت‌های «تروریستی» این افراد ارایه نکرده است.
بعد از آنکه روز شنبه ۱۸ فروردین ماه سعید منتظرالمهدی سخنگوی پلیس در ایران از دستگیری سه عضو گروه داعش از جمله یک عضو ارشد این گروه در کرج ایران خبر داد جبهه مقاومت ملی افغانستان به رهبری احمد مسعود اما گفت افراد بازداشت‌شده بی‌گناه و داعشی نیستند.
رهبری این جبهه می‌گوید: «افراد بازداشت‌شده در ایران اعضای این جبهه هستند که هیچ نوع همکاری با داعش ندارند و بنابر معلومات نادرست بازداشت شدند». آنان از تلاش‌ها برای رهایی این افراد در حالی سخن می‌گویند که از سرنوشت افراد بازداشت‌شده به‌دست پلیس ایران خبری در دست نیست.
یکی از اعضای جبهه مقاومت ملی افغانستان به رادیو زمانه گفت:
معلومات نشان می‌دهد که افراد بازداشت‌شده ما بنابر همکاری اطلاعاتی حکومت جمهوری اسلامی ایران و گروه طالبان به دام افتادند، در حالی که هیچ ارتباطی با گروه تروریستی داعش ندارند.
به گفته منبع زمانه، افراد بازداشت‌شده در ایران، مهاجرانی هستند که از ترس طالبان به ایران پناه بردند و در میانشان دو تن از فرزندان خیر محمد خیرخواه اندرابی، قوماندان ضد طالبان نیز شامل است.
آقای اندرابی که یکی از قوماندانان مشهور جبهه مقاومت به رهبری احمد مسعود بود، سال گذشته توسط طالبان در کوهپایه‌های هندوکش افغانستان با بیست تن از افرادش در یک کمین طالبان کشته شد.
منبع آگاه زمانه می‌افزاید:
ذاکر الله اندرابی که پلیس ایران از او بنام رامش یاد کرده به تازگی به‌خاطر اشتراک در یک مراسم فاتحه‌خوانی از تاجیکستان به ایران سفر کرده بود و هیچ گونه همکاری با داعش نداشت.
گرچه قبلا رسانه های ایرانی به نقل از پلیس انتظامی این کشور اعلام کرده بودند که در دو عملیات جداگانه چندین تن از افراد داعش را بازداشت کردند که قصد داشتند در روزهای عید فطر دست به یک سری حملات تروریستی بزنند ولی جزئیات بیشتر درباره گرفتاری این افراد از سوی حکومت جمهوری اسلامی ایران داده نشده است.
زمانه نمی‌تواند مستقلاً جزئیات این گزارش را تأیید کند.
سعید نام مستعار کسی است که سال‌ها در ریاست امنیت ملی حکومت پیشین افغانستان کار کرده است. او که در حال حاضر در کشور ترکیه به سر می‌برد، می‌گوید:
درین شکی نیست که بین گروه طالبان و حکومت جمهوری اسلامی ایران همکاری اطلاعاتی بخصوص در رابطه با داعش شاخه خراسان وجود دارد زیرا شاخه خراسان داعش دشمن مشترک طالبان و حکومت جمهوری اسلامی ایران است. قبلا چندین بار مقامات استخباراتی هر دو کشور باهم نشست‌هایی داشتند و یکی از خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران از حکومت طالبان مبارزه با گروه داعش در افغانستان است.
او می‌گوید حکومت ایران به خوبی می‌داند که اگر گروه خراسان داعش در افغانستان نفوذ بیشتری پیدا کند، خواهد توانست به حملاتی در خاک ایران نیز دست بزند.
به گفته این افسر ریاست امنیت ملی در حکومت پیشین افغانستان، قبل از سقوط حکومت افغانستان نیز ایران با گروه طالبان رابطه پنهان و استخباراتی داشت، چرا که «هر دو آمریکا و ناتو را دشمن مشترک خویش می‌دانستند و در حال حاضر نیز هر دو داعش را دشمن مشترک می‌دانند و همکاری اطلاعاتی بین جمهوری اسلامی ایران و گروه طالبان چیزی نیست که پنهان باشد».
چندی قبل در حمله مرگبار روسیه گه گروه داعش مسئولیت آن را به عهده گرفت و قبل از آن در حملات مشابه داعش در ایران و افغانستان پای اتباع تاجکستانی دخیل دانسته شد. از همین رو منبعی در حکومت طالبان می‌گوید ایران باید از افراد بازداشت‌شده تحقیقات جدی کند زیرا بعضی از آنها از تاجیکستان وارد ایران شدند.
نقیب‌الله که نمی‌خواهد نام اصلی او درین گزارش ذکر شود، یکی از منابع طالبان در وزارت داخله است. او به رادیو زمانه گفت:
از اینکه جبهه مقاومت به رهبری احمد مسعود در افغانستان بعد از حملات سال قبل متلاشی گردید و در حال حاضر هیچ‌گونه فعالیت چشمگیری در افغانستان ندارد و تعدادی از افراد این گروه به کشورهای تاجیکستان و ایران فرار کردند و ممکن است برخی از افراد این گروه با داعش همکاری کرده باشند.
این منبع همچنان می‌گوید داعش یک پدیده خارجی است در افغانستان و در منطقه پایگاه مردمی ندارد پس بر همه لازم است تا با آن مبارزه مشترک کنند.
در پاسخ به این سوال که آیا معلومات اطلاعاتی بین حکومت طالبان و جمهوری اسلامی ایران در خصوص برخی موضوعات امنیتی وجود دارد یا خیر، این منبع می‌گوید:
نه تنها بین جمهوری اسلامی ایران و طالبان بلکی در خصوص این دشمن مشترک باید همکاری در سطح کشورهای منطقه و جهان وجود داشته باشد زیرا گروه داعش در هرجای که بتواند دست به حملاتی خواهد زد و استراتیژی این گروه کشتار است. پس می‌طلبد تا بخاطر از بین بردن آن اراده جمعی بین کشورها وجود داشته باشد.
اما منبع مرتبط با جبهه مقاومت ملی افغانستان به زمانه می‌گوید افراد این گروه با داعش هیچ رابطه نداشته اند و طالبان کوشش می‌کنند معلومات را طوری جلوه دهند که گویا برخی از افراد نظامی این جبهه با داعش پیوندی دارند، «در حالی که در جبهه مقاومت ملی افغانستان شماری زیادی از سپاهیان نیروهای حکومت جمهوری اسلامی افغانستان و اعضای جبهه مقاومت ملی در گوشه و کنار افغانستان سرگرم مبارزه با گروه طالبان هستند و این مبارزه همچنان ادامه خواهد داشت.»
جبهه مقاومت ملی با انکار هر گونه رابطه‌ای با به گفته‌ی آنها «تروریست‌ها»، به نوبه‌ی خود طالبان را متهم می‌کنند که با چندین گروه «تروریستی» مثل القاعده و دیگران هنوز هم در ارتباط هستند.
نصیر احمد نصرت، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در کابل می‌گوید:
از آنجایی که گروه طالبان و جبهه مقاومت به رهبری احمد مسعود با همدیگر دشمن هستند برخی طرفداران‌شان تلاش می‌کنند در شبکه‌های اجتماعی علیه یکدیگر موضوعاتی را مطرح کنند و یکدیگر را متهم کنند ولی موضوع داعش بزرگتر ازین است که ما فکر آن را می‌کنیم.
به گفته او، داعش نه تنها در افغانستان بلکه در حال حاضر در سطح منطقه و جهان موضوع قابل بحث است و بعد از حملات این گروه در کشور روسیه نگرانی کشورهای منطقه یکبار دیگر در باره گروه دولت اسلامی بالا رفته است.
این استاد دانشگاه می‌افزاید:
اینکه افرادی در ایران بازداشت شدند که گویا رابطه با گروه داعش دارند، بعداً واضیح خواهد شد اما نباید فراموش کرد که قبل ازین چندین بار افرادی در افغانستان گرفتار شدند که بخاطر منافع شخصی خویش برای اعضای داعش همکاری لوژستیکی می نمودند. در ایران نیز چنین است. زیرا گروهایی مانند داعش که در کنار موضوعات ایدیولوژیکی دارای منابع مالی نیز هستند، تلاش می‌کنند بخاطر رسیدن به اهداف خویش پول به مصرف برسانند و تا زمانی که از داخل با این گروه همکاری صورت نگیرد چگونه ممکن است آنها وارد یک کشور شوند؟
نصیر احمد نصرت اما همزمان هشدار می‌دهد که باید نسبت به افغانستانی‌ستیزی در ایران نیز حساس بود:
اینکه افراد گرفتارشده در ایران رابطه‌ای با گروه داعش دارند یا خیر، هنوز مشخص نیست ولی این را نیز نباید فراموش کرد که حکومت جمهوری اسلامی ایران به‌خاطر انحراف افکار عمومی بارها تلاش نموده است مهاجران افغانستانی و بی‌گناه را گرفتار و آنها را اعضای گروهای تندرو و غیره معرفی کند. ولی اگر این افراد با داعش رابطه داشته باشند باید با اسناد و شواهد مشخص و اعلام گردد و اگر هیچ گونه رابطه‌ای با گروه داعش وجود نداشته باشد درین صورت نیز باید نیروهای انتظامی این کشور بگوید که سوء تفاهمی صورت گرفته و اطلاعات نادرست بوده است. زیرا پنهان‌ماندن چنین موضوعات عمل خلاف ارزش‌های انسانی است وقتی افراد به‌صورت مستقیم متهم شده اند.
از سوی دیگر هم این استاد دانشگاه می‌گوید احمد مسعود و جبهه مقاومت نیز باید این موضوع را واضیح سازند زیرا در صورتی‌که پلیس ایران بدون داشتن شواهد این اتهام را زده باشد، این می‌تواند در آینده مشکلاتی برای اتباع افغانستان بخصوص اعضای جبهه مقاومت وارد کند:
اگر این موضوع در داخل افغانستان می‌بود مشکل چندانی نداشت. اینکه بیرون از افغانستان اعضای جبهه مقاومت متهم به همکاری با داعش و دست زدن به حملات تروریستی شوند، این موضوع آینده خوبی نه برای افغانها و نه هم برای اعضای مقاومت خواهد داشت.
این موضوع که داعش خطری جدی برای افغانستان، ایران و دیگر کشورهای منطقه است، از چندین ماه بدین سو مورد بحث بوده.
حکومت طالبان ابتدای هفته جاری طی مکتوبی اعلام کرد که بخاطر امنیت بهتر بعد ازین معاش کارمندان بخصوص نظامیان را به جای پرداخت در بانک‌ها، در مراکز نظامی و قرارگاه‌ها توزیع خواهد کرد.
این تصمیم بعد از آن صورت می‌گیرد که دو هفته قبل، داعش شاخه خراسان روبروی نوی کابل بانک شهر قندهار در میان کسانی که معاش می‌گرفتند، دست به حمله انتحاری زد. این حمله تعداد زیادی کشته و زخمی برجا گذاشت. گروه طالبان به‌خاطر جلوگیری از حملات گروه داعش در مراسم ایام عید سعید فطر نیز تلاش‌های امنیتی را شدت بخشیدند.
قابل یادآوری‌ست چندی قبل رادیو زمانه گزارشی را به نشر رسانده بود که در آن منابع آگاه گفته بودند نیروهای حکومتی ایران برخی از نظامیان حکومت قبلی افغانستان را که بعد از سقوط این کشور به‌دست گروه طالبان به ایران فرار کردند، به‌خاطر کسب بعضی معلومات تحت فشار قرار می‌دهند.
باید دید که آیا این بار حکومت ایران به خاطر برخی موضوعات استخباراتی، افراد گرفتارشده را تحت تحقیق جدی قرار می‌دهد یا اینکه ثابت خواهد کرد آنها با داعش رابطه داشتند و واقعاً می‌خواستند در خاک ایران دست به حمله بزنند.