دوکتور انور ترابی
پوهندوی دوکتور انور ترابی
دوکتور علوم طب
شورای علمای افغا نستان
اشتباهی هم در لفظ و هم در معنی
هم وطنان ما گاه و ناگاه شاهد فیصله ها" تصامیم وفتاوی به اصطلاح شورای علمای افغانستان در رسانه های داخل وخارج کشور میباشند که در موضوعات ومسایل زندگی بخصوص در یکی دو مورد خاص این فیصله ها وقتآ فوقتآ ابلاغ میگردد . از اینکه این تصامیم وفتاوی تا کدام حد الزامی شمرده میشود این موضوعیست که من نمیخواهم در این مقال کوتاه به آ ن بپردازم واین مطلب را به صاحب نظران مسایل حقوقی میسپارم تا با در نظر داشت متون قانون اساسی کشور وسایر قوانین و لوایح ومقررهای رسمی دولتی تحت بحث و بر رسی قرار بدهند " ولی آ نچه مسلم است این است که ( عبارت شورای علمای افغانستان) هم از نظر لفظی وهم از نگاه معنی اشتباهی است که مستلزم تجدید نظر میباشد.
وقتی شما در رسانه ای به مطلبی تحت نام ( اطلاعیه شورای علمای افغانستان) مواجه میگردید بصورت آ نی در ذهن شما پرسش های نقش میبندد که شاید تا حال پاسخ آ نرا در یافت نکرده اید وعلاقمندی شما جهت مطالعه این مطلب چند برابر میشود وخیلی مشتاقانه جهت ازدیاد افزوده های علمی خود به مطالعه آ ن میپردازید یقینآ در این اثنا ذهن ومخییله شما " شما را به مسیر دیگری رهنماأ ی میکند که در آ ن موضوعات ومسایل علمی و پژوهشی مطرح بحث میباشد وبی صبرانه منتظر خبر خوش آیند در را بطه به نتایج تحقیقی و علمی میباشید که تا امروز پاسخ آ نرا در یافت نکرده اید " اما وقتی آن پاراگراف ومطلب را مرور مینماأید ملاحظه مینمایید که این شورا در واقع شورای علمای دینی افغانستان است که مطلبی را در پیوند به حجاب زن ها ویا تحریم موسیقی به تصویب رسانده است "بلاتردید در این اثنا دچار واپس زده گی ذهنی میگردید که آنچه را که منتظرش بودید تصور نا درست بوده است .
کلمه علم که جمع آن علما گفته میشود از دید گاه ادبی اسم عام است"که با گسترش رشته های علوم اسم عام به اسم خاص مبدل گشته است وبا ضمیمه ای یک پسوند ویا پیشوند رشته های علوم اختصاصی تر شده میروند به گونه ای مثال علوم دینی "علوم طب"علوم بشری وغیره.
در جهان کنونی ما تحقیقات و پژوهش های علمی در روند تکامل به نفع بشریت به گونه ای سرسام آور ادامه دارد که شامل ابداع" اکتشاف واختراعات علمی میباشد وما پیوسته شاهد این ادعا هستیم "از جانب دیگر رشته های علوم در زمان موجود آنقدر اختصاصی شده میرود که از تصور ما به دور است پس چگونه میتوان شورا أی را به نام شورای علمای یک کشور نام گذاری نمود که در آن صرف علمای دینی آن کشور مطرح بحث باشد وبر سایر رشته های علوم بشری خط بطلان کشیده شود . اگر قرار باشد که در افغانستان شورای علمای دینی ممثل عموم شقوق و ورشته های علوم در کشور باشد پس جای علما ودانشمندان علوم بشری از قبیل ریاضی دانان"زیست شناسان"دانشمندان علوم طب"پروفیسوران "مهندسان"انجینران وسایرین که عمری با قبول زحمت پژوهش ها وتحقیقات علمی را به سر رسانده اند وآثار وکتب ارزشمند به رشته ای تحریر در آ وردند وشاگردان زیادی را از طریق تعلیم وتربیه وتحصیلات عالی به جامعه تقدیم کرده اند در کجا قرار خواهد داشت .
اینجاست که عبارت ویا اصطلاح شورای علمای افغانستان از نظر لفظی یک غلط محض میباشد ومی بایست که کلمات و واژه های مربوط به آن عبارت با یک پسوند (دینی) ضمیمه پیدا نماید تا کاملآ به گونه ای خاص(شورای علمای دینی افغانستان) نامیده شود. واما از نظر معنی نیز این عبارت مشکلات خود را دارد"به گونه ایکه همه مفاهیم و پدیده های زندگی آ دمی صاحب یک تعریف میباشند وهر اصل را باید بر اساس تعریف آن شناخت .
وقتی از علم وعلما صحبت میشود بصورت حتم باید به تعاریف آن دست یافت " علم " دانش" خرد و حکمت واژه های میباشند که همواره مورد استفاده زبان شناسان "دانشمندان وعلما در مسیر تکامل دانش بشری قرار داشته است . علم در واقع دانستن ومعلومات دقیق وقابل اتکا از دنیای اطراف ما است . در انگلیسی علم یا سیانس از ریشه لاتین ( سییر) به معنی داشتن استنباط شده است یعنی داشتن دانستنی ها در رابطه به قضایای ما حول ما واما دانشمندی میگوید علم عبارت از فرا آورد تجارب انسان است . در دوره های قبل از اختراع خط که زیاده از شش هزار سال را احتوا مینماید "علما ودانشمندان بعد از مرگ شان دانستنی های علمی شان را با خود به گور میبردند وفقط بعد از اختراع خط این تجارب ودانش انسان ها ثبت ودرج کتب ورساله ها گردید . پس از لحاظ معنی شورای علمای افغانستان به جمیعتی اطلاق میگردد که صاحب علم باشند ودانستنی های علمی در شقوق ورشته های متعلقه را حایز باشند "چنانچه در فرهنگ معاصر در اکادمی ها "دانشگا ها و پوهنتون ها شورا های علمی بر اساس قوانین ولوایح ایجاد گردیده است که مسایل مربوط به تیزس ها "پژوهش ها ورتب علمی استادان را به بحث وبررسی قرار میدهند .نقطه قابل دقت در این موارد این است که ماهیت تحقیق وپژوهش یک استاد ویا اثر وکتاب تحقیقی مربوطه را با در نظر داشت قوانین ولوایح مورد مداقه قرار میدهند تا بعد از تآیید "شخص مورد نظر به صفت محقق علمی شناخته شود .در حالیکه در مورد شورای به اصطلاح علمای افغانستان که در حقیقت همان علمای دینی میباشند اصل ومعیار علمی وفقهی بصورت شاید و باید در نظر گرفته نشده است وچنین بنظر میرسد که جمیعتی از مشاهیر دینی وملا امامان مساجد در آن جمع شده اند که اغلبآ واجد صلاحیت های علمی وفقهی نمیباشند "درحالیکه در سایر کشور های اسلامی رسیدن به سطوح بلند درجات علمی دینی ومذهبی آنقدر سهل وآسان نیست وتابع یک سلسله مراحل و مقررات معین میباشد.
من به هیچ وجه قصد توهین به کسی ویا جمیعتی را ندارم ویقینآ که تعدادی در شورای به اصطلاح علمای افغانستان وجود دارند که صاحب کتاب "رساله و یا تحقیق میباشند اما نباید به هر شخص وهر کس که دور از ساحه تحقیق "تدریس وپژوهش علوم دینی باشد اجازه داد تا در این شورا عضویت داشته باشد وماهیت علمی آنرا زیر سوال ببرد بلکه باید جهت تشویق وترغیب دیگران مراحل ارتقای شان بر اساس یک لایحه ومقرره رسمی از جانب مقامات ذی صلاح مورد تاأید قرار گیرد.
بالا
بازگشت