میرویس بلخی
سیاست های قدرت طلبانه ترکیه
با فراگیر شدن نقش ترکیه در مسائل جهان اسلام و خاور میانه، تعدادی از هوا خواهان اسرائل و ایالات متحده امریکا از ظهور ترکیه نوین با گرایش های اسلام گرایی در هراس شده و پیهم در مقالات گونانگون به کاخ سفید هشدار می دهند که پیش از وقوع باید مسئله را حل کنند. مقاله " ترکیه جاه طلب " نوشته دانیل پایپ" کارشناس برجسته مسائل جهان اسلام و خاور میانه است که در آن سیاست های اخیر ترکیه را تحلیل کرده و آن را ضد امریکایی و ضد اسرائیلی می داند و به سردمداران غربی و صهیونیستی نهیب می زند که جلو رشد ترکیه باید گرفته شود که مبادا به یک قدرت بزرگ منطقه ای تبدیل شود.
اینک مقاله دانیل پایپ را بدون کم و کاست در زیر می آوریم که از آن نکته های جالب در چرخش سیاست های انقره نسبت به دوستان قدیمی دیده می شود.
...............................................................................
احمد داود اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه چندی پیش در بیانیه ای اظهار نمود: " وقتی جهان در آتش می سوزد، ترکیه آتش نشان خواهد بود. ترکیه در حال حاضر نقش بر جسته ای را در ثبات خاور میانه بازی می کند."
چنین سیاست های جاه طلبانه برای ترکیه زیاد کهنه نیست. در سال های 1990 اینگونه سیاست را ترکیه با پیوستن به سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) به رهبری واشنگتن به پیش گرفت. در اوائل سال 1996، روابط ترکیه و اسرائل شگوفه کرد. در کل، ترکیه دنبال سیاستی رفت که نوع جذابیت استثنایی در استبداد، اسلام گرایی و توطئه گرایی در یک جامعه با اکثریت مسلمان کسب کرد. رهبران کشور در این زمان کمی محکوم به فساد به نظر می رسیدند و در مهارت ناکام شده بودند.
این شکست ها در حالیکه به اثبات رسیدند در همان حال منجر به ایجاد سیاست های بلند تايی شد که احزاب سیاسی روی صحنه آمدند و در آن اسلام گرا ها چند قدم جلوتر به پیروزی سیاسی دست یافتند. حزب اسلام گرایی موسوم به حزب عدالت و توسعه (ای کی پی) در نوامبر سال 2002 در انتخابات برنده شد و در مارچ سال 2003 در استانه جنگ آمریکا علیه عراق از عبور سربازان آمریکایی از خاک ترکیه به عراق امتناع کرد.
در طول هشت سال گذشته، سیاست خارجی ترکیه بطور فزانیده ای نسبت به غرب خصمانه شده که در راس آن ایالات متحده، فرانسه و اسرائل می باشد و در برابر آن با کشور های ایران، سوریه و لیبی به گرمی تامین روابط کرده است. این تغیر سیاست ترکیه نسبت به غرب در ماه می سال 2010 به وضوح به مشاهده رسید. انقره دست از حمایت تحریم ایران کشید و سپس هم با حمله به کشتی ماوی مرمره اسرائيل، به حیثیت آن کشور لطمه وارد کرد.
اما حد کمال جاه طلبی های ترکیه در خاور میانه در اوادل سال 2011 همزمان با
گستره تحولات منطقه خاور میانه و شمال آفریقا، پدیدار شد. ترکیه تقریبا در همه
بخش های سیاست حضور داشت که فعالیت های آن قرار زیر است:
ارائه یک مدل:
رجب طیب اردوغان صدر اعظم ترکیه گفته است که ترکیه می تواند تاثير بسیار مفید و
غیر قابل باوری را در خاور میانه داشته باشد. به طور مثال راشد غنوشی رهبر جنبش
جدید تونس در بیانیه ای اعلان کرد: " ما از تجربه تر کیه می آموزیم، به ویژه
انجایئکه اسلام با مدرنیته آمیزش کرده است."
راه نجات اقتصادی به ایران:
عبدالله گل در ماه فبروری 2011 به تهران سفر کرد. در این سفر تعداد کثیری از
بازرگانان رئیس حمهور را همرایی می کردند که به قول بنیاد جمیز تاون " ترکیه
راه نجات اقتصادی برای ایران می شود " به اضافه این که گل نظام سیاسی ایران را
نیز تمجید کرد.
تلاش های خارجی در لیبی :
به عنوان آغاز، در دوم مارچ، دولت ترکیه اعلان کرد که مخالف هرگونه مداخله
خارجی علیه حکومت معمر القذافی در لیبی است. اقای گل گفت " هرگونه مداخله
نظامی، مشکل را در منطقه ریشه دار تر می کند. " شاید سخنان رئیس جمهور به سبب
ترس از این است که آنها از جنبش ازاد طلبی کرد ها حمایت کند. با آغاز مداخلات
نظامی در 19 مارچ در لیبی، ترکیه شرکت نکرد. انقره درخواست ناتو را در شرکت به
جنگ لیبی تا 31 مارچ به تعویق انداخت و پس از آن شرائط را پذیرفت.
حمایت از قذافی :
اردوغان صدر اعظم ترکیه با صدور بیانیه ای که در آن گفت " ترکیه هرگز وارد
اتحادی نمی شود که بر مردم لیبی نشانه بگیرد " در حقیقت به قذافی خدمت کرد. این
بیانیه با این سخن که " قذافی به عنوان رئیس جمهور لیبی را نجات می دهد ".
انقره همچنان با حواله روزنامه " حریت " در کمک های انسان دوستانه توضیح مواد
به لیبی شرکت کرد که در آن تخلیه منطقه بین بنغازی و جزیره یونانی کرت انجام
شد. قذافی در پاسخ به این عمل ترکیه گفت " ما همه عثمانی هستیم " که منجر به
اعتراض مخالفین دولت لیبی شد و آنها به جانب حکومت ترکیه راهپیمایی کردند.
کمک به دمشق :
در جنوری، ترکیه پذیرفت تا ارتش سوریه را تمرین بدهد و در مارچ سال جاری،
اردوغان به طور علنی شیوه های به قدرت باقی ماندن را به بشار الاسد رئیس جمهور
ترکیه نصحیت کرد. این نیز ترس از آن است که مبادا 1.4 میلیون کرد های سوری به
خود مختاری برسند که یکجا با 15 میلیون کرد های ترکی برای ترکیه نا آرامی و
درد سر ایجاد کنند.
صحیونسم
ستیزی:
انقره در حال حاضر به عنوان رهبر کشور های اسرائيل ستیز قرار دارد که مشروعیت
آن را قبول ندارد. داوداوعلو به دنبال متحد کردن نیروی های ضد اسرائيلی است که
در عین حال نا بودی اسرائل را پیش بینی می کند. معاون صدر اعظم ترکیه پیشنهاد
می کند که اسرائيل باید به سبک لیبی بمباران شود.
جاه طلبی های آنقره باید هوشمندانه و مشتاقانه و بیشتر از ایران بررسی
شود. این کشور دنبال تصور دوباره شکل دادن ملت های مسلمان است. آغاز این حرکت
بسیار موفقانه و بدون مشاهده انجام شده است.
روش های ممکن برای جلوگیری از نفوذ حزب عدالت و توسعه عبارتند از : عدم
همکاری با سیاست های نو عثمانی ترکیه، زیر سوال قرار دادن همکاری ترکیه با
ناتو، حمایت از احزاب مخالف حکومت .
پایان
بالا
بازگشت