نوشتهء: احمد سعیدی
پاکستان درآستانهء يک تغيير
درمنظره سیاسی ونظامی پاکستان یک تپش و کوشش خاص محسوس میگردد که این امکان را با خود دارد که درامورات پاکستان حرکات سرنوشت سازی درحالت آبستن اند برطرفی خلاف قانون قاضی القضات چوهدری محمد افتخارحسین ، جنگ مردمان قبایل با اعضای القاعده وتروریستان که دروزیرستان جنوبی وشمالی ونقاط دیگرپاکستان طی چند سال آسوده خاطربوده اند؛ مانند طرفداران طاهریلداش ، جمعه نمنگانی که حالا از طرف نیرو های مولوی نظیر این ازبک ها صد ها کشته داده اند تظاهرات پیهم مردم پاکستان به خاطر دفاع از آزادی و دموکراسی گفت وشنودهای معاون لوی درستیزپاکستان احسان الحق و همچنین جنرال اسد درانی وافسران عالی رتبه پاکستان، بگو مگوهای مذاکرات آشکار وپنهان ، دیل کردن با خانم بینظیربوتو رهبرحزب مردم پاکستان ،حوادث خون آلود پاراچنار، حوادث مدرسهء حفصیه و حرکات آشکارعلیه دولت ازطرف مولانا عبدالعزیز ومولانا عبدالرشید برادرش و اعلام نافذ شریعت درلال مدرسه ،درهم وبرهم کردن ویدیو کست ها دراسلام آباد ، تظاهرات پیگیرحقوق دانان و اعضای ستره محکمه این حرف را میرساند که میامحمد سمرو رئیس سنای پاکستان خویش را برای مدتی به ریاست جمهوری آماده میسازد و همچنان مریضی دوامدارشجاعت حسین رهبرحزب مسلم لیک قاعد اعظم ،زمینهء آن را فراهم ساخته تا مشاهد حسین خویش را به جاگزینی شجاعت حسین رهبر مسلم لیک (ق) جا بزند . تعهد به مذاکرات مولانا فضل الرحمن با نواز شریف آغازتحرکات سنجیده شدهء بلوچ ها به خاطر مبارزات آزادی خواهانه وبه دست آوردن حق مسلم مردم بلوچ ازمنابع سرشاربلوچستان ، ریشه دواندن تروریزم درتاروپود هرنقطه پاکستان ، ناکامی مذاکرات هند وپاکستان درمورد منطقهء سیاه چن ، ده ها وصدها عوامل و انگیزه های داخلی وخارجی به شمول این حقانیت که همگان حالا میدانند که تروریزم را دیگر درپاکستان نمیتوان پنهان کرد ، فشارجامعه جهانی ، تخلف ورزی ها ازتعهدات گذشتهء پاکستان به خاطر مبارزه با تروریزم باعث آن میگردند که پایه های این حکومت بعد ازین باید بلرزد و به زانو درآید.
1- عدم اعتماد براوضاع سیاسی ازاثرجنجال های بزرگ و کوچک درحلقات سفارتی دایرهء خصوصیت وانفرادیت کلتورسفارتی حکومت مرکزی پاکستان تنها در اسلام آباد محدود میباشد که درحلقات دیپلوماتیک به وجود می آید ومورد بحث قرارمیگیرد وتا پایان روزها ادامه می یاید بعدا سفیرهای میزبان مهمانان شان را با بیانات وتوضیحاتی که داده اند به کشورهای شان متوجه میسازند واین عمل جزئی از وظایف آنها میباشد وجهت این مقصد نه تنها نشست های سفارتی ؛ بلکه سفیرهای بعضی ممالک مخصوصا اروپا درفرصت لازم همراه با دیگر سیاسیون ، روشنفکران و تحلیگران هرلحظه ارتباط میگیرند و ازملاقات با آنها درخانهءشان این سفیرها ونمایندگان خارجی هیچ کاری ندارند درحالیکه سیاسیون داخلی کشور آن را برای خویش یک افتخارمیدانند وبعداز (هلو هو آر یو) های تفصیلی عکس های آن ملاقات ها را به مرکز خبری میرسانند درین روزها درحلقات سفارتی از اثر همین ملاقات ها حرف های گرم کننده ودلچسپی وجود دارد ؛ اما این ملاقات ها شیوهء دیگری به خود دارند درهمی وبرهمی هایی به نظر میرسد همه مصروف اند با کشورهای خود روی چالش های موجود حرف بزنند طوریکه حرکتی درراه است و همه با آمدن مسافری انتظارمیکشند .
2- عملیات مردمان قبایل ونظامی ها دروانا ، اعظم ورسک ، تانک وساحات دیگر وزیرستان علیه تروریستان خارجی که ازمدت سه هفته به این طرف آغازیافته ، گرچه ادعای حکومت پاکستان درمورد قضیه چنین است که این عملیات براساس اطلاعات نظامی ما صورت میگیرد. وما افراد خارجی ، چیچنی ها، ترکمن ها، ازبک ها را بافشار قبایل ازین مناطق خارج میسازند درحالیکه عرب ها را که نسبت به ازبک ها و چیچنی ها زیاد تراند مهمان نگه داشته چیزی نمیگویند . اگرهدف خارجی ها هست همه خارجی اند گرچه پاکستان قبل ازاجرای این عملیاتی که حالا دوام دارد بعضی شرایطی را به مقابل مردمان محل گذاشته بود وظاهراًآن را تحمیلی وبه آن اصرار میورزید . باوجودی که مسئولین امورپاکستان طی پنج سال گذشته مکرراً برعدم موجودیت تروریستان درآن طرف خط دیورند اصرارداشتند شاید شیخ رشید احمد وزیراسبق اطلاعات پاکستان وآفتاب احمد خان شیرپاووزیرداخلهء موجود ، مشاهد حسین ، آقای قصوری ودیگران فراموش نکرده باشند که میگفتند : افغانستان تهمت می بندد تروریستی وجود ندارد . اکنون درین عملیات ثابت گردید که درمناطق مختلف پاکستان هم کمپ های تربیت نظامی برای خارجیان وجود داشته و دارد وهمچنان درآن افراد مسلحی وجود داشته که فنون رزمی را تا سطح پیشرفته ترین آموخته اند وبه کارگرفته اند . علاوه ازآن این هم به اثبات رسید که درمنطقه اسلحهء غیرعادی تری بالاتراز تفنگ ، ماشیندار وبمب های دستی به خروارها وجود دارد . آگاهان سیاسی میدانند که جنرال مشرف ضمن بیانیه اش درپشاوربرای اثبات نظریات خویش به خاطر عدم مداخله مجلهء تایمزرا روی دست بلند کرد وگفت: شما هرچه بگویید ما درقضایای ما واقف ایم درداخل سرحدات افغانستان یا درداخل پاکستان هیچ دست نداریم ، دربین ما اعضای تنظیم های تروریستی ودهشت افگن وجود ندارد ، دردنیا کسی به حرف تان گوش نخواهد داد مجلهء تایمزمارا متهم نساز ما تروریست نداریم . همچنان وی نیوزویک ، نشنل هرال تربیون ویا وال استریت جورنال وغیره را متهم ساخت که علیه پاکستان آنچه که مینویسند به خاطرموجودیت تروریستان همه دروغ است باوجود اینکه تحلیل گران سیاسی حرف های بزرگتری رانیزمیدانند که درپشت این عملیات زبان های بسته و خنجرهای گرفته عدهء محدودی ازسیاسیون نیزدرغلاف است تا یکباردیگرجهانیان را اغفال نماید . درحالیکه تحلیل وتجزیه های موجود بحران رهبری پاکستان را روزبه روز سنگین تر وبزرگتر میسازد ومنحیث المجوع این واقعیت تلخ را پاکستان بخواهد یا نخواهد باید برای روبرویی آن خود را آماده بسازد.
3- معضلهء بلوچ ها : بلوچستان که یکی از ایالت های پاکستان است ودرقسمت شمالغرب آن موقعیت داشته و در میان ایالت های چهارگانه ، یگانه ایالتیست که از حیث منابع و ثروت های طبیعی از شهرت کافی و فراوان برخوردار بوده و از حیث ازدیاد مساحت نیز نسبت به ایالت های پنجاب ، سند و سرحد در فهرست اول درج و ثبت میباشد .
ایالت بلوچستان که در امتداد بحیرهء عرب موقعیت داشته و اکنون بنا بر احداث بندر گوادر که تحت ساختمان قراردارد ، به اهمت خویش بیش از پیش افزوده است ، زیرا کامپلکس ساختمانی پروژه بندر گوادر که در ماه مارچ سال (2002) با همکاری فنی و تخنیکی جمهوری مردم چین آغاز گردیده بود و همین اکنون بیش از (500) تن از کارگران ، انجنیران و کارشناسان در آن سرگرم کار وفعالیت اند و هزینه ابتدایی این پروژه مبلغ (7،4) ملیارد دالر امریکایی پیشبینی گردیده است ، که قرار است مرحله اول کار آن الی سال (2010) تکمیل و مرحله دوم و نهایی آن الی سال (2015) آماده بهره برداری خواهد گردید .
پروژه احداث بندر گوادر نه تنها دارای اهمیت اقتصادی وتجارتی بوده؛ بلکه اهمیت خاص سیاسی و حتی نظامی را نیز دارا میباشد . طبق سروی های فنی و جیولوجیکی بلوچستان یکی از غنی ترین ایالت از حیث منابع طبیعی بوده که ازجمله نفت وگاز ، احجارقیمتی ، معادن طلا و ذخایرسرشار ووافرذغال سنگ آن از اهمیت خاص منطقوی برخورداراست . با آغاز مبارزات مسلحانهء بلوچها که علیه حکومت پاکستان ازچندین سال بدینسو ادامه داشته وبعد از کشته شدن اکبرخان بگتی به دست حکومت پاکستان این مبارزات برعلاوه اینکه خاموش نگردیده به شدت آن افزودی به عمل آمده و همچنان رهبران بلوچها مانند خیربخش مری ، عطاالله منگل ، سردارمنگل درمورد بلوچستان آزاد فکرمیکنند و مبارزه خویش را دراین راستا ادامه میدهند که جلوگیری همچو مبارزه برای حکومت پاکستان نهایت دشواراست . گرچه حکمرانان نظامی پاکستان وضع کنونی بلوچستان وسایرنقاط پاکستان را وارونه جلوه داده و برعکس واقعیت های عینی نظر میدهند که گویا درعقب مبارزین بلوچستان کشورهای هند ، افغانستان و امریکا قراردارند واز طریق افغانستان تسلیح وتمویل میگردند چنین مدارک اثباتیه نزد حکمرانان نظامی هیچ وقت وجود نداشته وندارد . ادعای مطرح شده آنها را ازواقعیت ها همیشه به دور نگهداشته پس میتوان گفت که حکمرانان نظامی همواره در قبال مسایل از سیاست های دو پهلوکارگرفته به گونهء مثال قبایل بلوچ که در فقر ، بیسوادی وبیکاری به سر میبرند و خواهان حقوق حقهء خویش متکی بر اصل خود مختاری که درچارچوب یک نظام فدرالی موجود برای آنها درقانون اساسی نافذه مصوب سال(1973) پاکستان پیشبینی گردیده ؛ ولی حکام پاکستانی به عوض ارائهء پاسخ مثبت و مطلوب اعاده حقوق آن ها به میله تفنگ و بمب افگن ها پاسخ داده میشود ؛ اما دهشت افگنان که دروزیرستان شمالی وجنوبی تجمع کرده اند قبایل را با آنها می جنگانند اردوی پاکستان شکل تماشاچی را به خود اختیار می نماید درحالیکه ما میدانیم پاکستان به منظور عدم ثبات درجمهوری اسلامی افغانستان دهشت افگنان را آنچه که لازم است ریشه کن نمیسازد . وادعا دارد که اضافه تر از هشتاد هزار نظامیان ما درسرحد افغانستان به خاطر جلوگیری از تروریستان سنگر گرفته اند. این چه نوع سنگریست که روز به روز دهشت افگنان در افغانستان از آن طرف مرز نسبت به گذشته سرازیرمیشوند وکشت و کشتاررا دامن میزنند درفرجام باید گفت که پاکستان در عمق بحران و تشنجات متعدد فرو رفته که رهایی از آن کاریست دشوار وغیرعملی . حوادث موجود نمایانگرآن است که پاکستان یکباردیگردرآستانهء حوادث ورویداد های سال 1971 قرارداشته و گام به گام به سوی آن حالات درحرکت است که دراوایل دهه 70 قرن بیستم به آن مواجه گردیده بود . درزمینه باید گفت که پاکستان با وجود بلند پروازی های نا عاقبت اندیشانه خویش روز به روز دربحرانی فرومیرود که به زودی ها روزی پیش خواهد آمد که پی آمد های آن قابل کنترول وغیر تلافی جویانه خواهد بود . درشرایط موجود با درک حساسیت از وضع منطقه به خصوص پاکستان توقع برده میشود که کارشناسان امور سیاسی جمهوری اسلامی افغانستان بحران کنونی پاکستان که وضع منطقه را از گذشته متشنج ترساخته وپیش از پیش عمیق تر شده میرود با دقت و تعمق بیشتر تحت نظارت قرارداده وآن را به صورت دقیق دنبال نمایند . زیرا پاکستان یکی از کشورهای همجوار جمهوری افغانستان است که امواج منفی بافی های سیاست گذشته و حال پاکستان این بحرانی را که به وجود آورده بالای افغانستان بی تاثیر نخواهد بود . عدم استحکام دموکراسی واقعی وعدم احترام براراده مردم به مثابهء مظهر واقعی که فعلا درپاکستان وجود ندارد تصاحب دو پست عمده وکلیدی هم نظامی وهم ملکی از طرف جنرال مشرف ، رشد وتوسعهء افراطیت وبنیاد گرایی که پی آمد های نهایت جدی را به پاکستان و منطقه بازی میکند ، موجودیت سلاح اتمی و نگرانی های فزاینده درمورد تکنالوجی هستوی از طریق پاکستان به بعضی کشورها ، عدم سرکوبی همه جانبه تروریستان ودهشت افگنان ازطرف حکومت پاکستان ، عدم دستگیری مقامات ارشد طالبان که درامتداد مناطق قبایلی وشهرهای بزرگ پاکستان گشت وگذاردارند ، تبعید رهبران بعضی از احزاب مخالف که درحالت جلاوطنی به سرمیرند و اجازه آمدن به پاکستان را ندارند ، عدم احترام واقعی به حقوق بشتر که با اعلامیهء حقوق بشرمصوب سال 1948 سازمان ملل متحد طور آشکار درتناقص قرار داشته درتحقق آن نیز از طرف مقامات حکومتی پاکستان توجه صورت نگرفته ، اختلافات نظر ایالات متحده امریکا وپاکستان درمورد چگونگی برخورد با برنامه ء هستوی ایران ازجمله وضع تعذیرات اقتصادی یا احتمال حمله ایالات متحده امریکا با ایران همه و همه عوامل و انگیزه هایی اند که با حوادث داخلی و خارجی پاکستان طوری گره خورده اند که با یکدیگر پیوند نا گسستنی دارند واین بحران حکام پاکستان را به زانو خواهد انداخت . درفرجام باید باورداشت که برای جلوگیری ازبازتاب تولید ، نظام وشیوه های استبدادی که حکومت پاکستان دارد با توجه به شرایط کنونی جامعهء متضاد وغیر متجانس با ایدیالوژی هایی که زیاد تر فاندی مونتالیستی هستند دیگرنظامی ها یا باید با بنیاد گرایی بپیوندند وجلوکاروان رابه آنها واگذارشوند ویا حوادثی راکه خود کاشته اند ثمرهء آن را بردارند. آگاهان سیاسی درافغانستان و جهان معاصراین واقعیت را میدانند که کشورعزیزما افغانستان که درقلب قاره آسیا به مثابه قلب واقعی درپهنای پیکرآن قراردارد بدون جزیی ترین تردید درقضایای جهانی به خصوص منطقوی دارای نقش کلیدی ودرخوراهمیت بوده که جامعهء جهانی توءم بارجال وشخصیت هایی که با علم وتاریخ وجامعه شناسی دسترسی داشته ازین حقیقت مسلم و امکان ناپذیرنمیتوانند چشم پوشی نمایند ؛ بلکه بابینش وسیع وگسترده با این ایدیال وطرزپژوهش منطقی تن درخواهد داد وآن را با درنظرداشت واقعیت های عینی - تاریخی خواهد پذیرفت . بنابرموقعیت حساس جیوپلوتیک که نصیب این کشورباستانی ما گردیده است دردرازنای تاریخ رول حائل را درمیان امپراتوری های بزرگ شرق وغرب درجهت جلوگیری از تصادمات و رویا رویی های نظامی آن ها ایفا نموده است که درحقیقت امرمانع تراژیدی های خونین بشری گردیده ،این حقانیت را پاکستان و حکام آن باید باورداشته باشند و به این تفکریک باردیگر عمیق ترباندیشند که همسایهء نیرومند درپهلوی شان به هیچ صورت به ضررشان نخواهد بود درغیرآن باید سالیانی انتظاربکشند ، بجنگند، تلفات بدهند تا گلیمی را که به خاطرتضعیف افغانستان فرش کرده اند دوباره ازخاک خود آن را جمع کنند .
بالا
بازگشت