محمد اسحاق فياض
تجربه تلخي به نام موسي قلعه
در شب 11 دلو سال گذشته بود كه گروه طالبان به طور ناگهاني وارد و لسوالي موسي قلعه شدند وپس از تصرف مركز ولسوالی شماری از بزرگان آن ولسوالي را كه با دولت افغانستان همكاري داشتند بازداشت نموده و ساختمان ولسوالی را تخريب کردند. هجوم طالبان در زمستان سرد سال گذشته بار ديگر وحشت و ترس را در دل اهالي اين ولسوالي ايجاد كرد وبسياري اين مردم با شنيدن خبر حمله طالبان با هراس زياد در سپيده دم آن روز بار سفر بستند و فرار را بر ماندن در موسي قلعه ترجيح دادند، شاهدان محلي می گفتند در برابر طالبان مسلح هيچ مقاومتی از سوی نيروهای حافظ امنيت ولسوالي صورت نگرفت و طالبان بي مهابا مركز ولسوالي را به تصرف خود در آوردند. با آن كه هزينه زيادي براي ساختن تعمير ولسوالی موسی قلعه به مصرف رسيده بود و براي جلب رضايت اين مردم كمك هاي زيادي صورت گرفته بود، اما طالبان به محض ورود در موسي قلعه ساختمان هاي نو ساز ولسوالی ، مقر پوليس و زندان را ويران کردند.
اين خبر وقتي روي آنتن هاي خبري ارسال گرديد مقامات دولت افغانستان و ناتو گيج شدند و نتوانستند واكنش لازم را دربرابر اين خبربدهند و به ناچارسكوت كردند و از چنين اتفاقي اظهار بي اطلاعي نمودند، اما به ناچار لب به اعتراف گشودند، پس از چند روز جنرال ظاهرعظيمي سخنگوي وزارت دفاع در مصاحبه اي با خبر نگاران ضمن تاييد سقوط موسي قلعه بدست طالبان گفت: نیروهای طالبان هنوز هم کنترل شهر موسی قلعه در ولایت هلمند را در دست دارند، اما به زودي عملیات گسترده برای بازپس گیری شهر موسی قلعه آغاز خواهد شد و قرار است این عملیات بطور مشترک با حضور نیروهای ناتو و افغان اجرا شود.
اما اين عمليات هرگز آغاز نگرديد و طالبان با خيال راحت مست از باده پيرزوي اين شهر را به مركز فعاليت هاي نظامي و مركز معاملات قاچاق مواد مخدر و طرح ها وبرنامه ريزي هاي تروريستي انتحاري تبديل كردند.
اكنون بيش از يك سال مي گذرد كه در موسي قلعه هيچ يك از نيروهاي دولتي حضور ندارند. پارسال يعني در اکتبر 2006، نیروهای بریتانیایی و نيروهاي دولتي براساس یک توافق با بزرگان محلی، موسي قلعه را ترك كردند. براساس توافقي كه با بزرگان محلي صورت گرفته بود، نيروهاي دولتي و ناتو و نيروهاي طالبان همه بايد اين منطقه را ترك مي گفتند. اما طالبان با تباني بزرگان محل همچنان به مدت شش ماه به فعاليت هاي غير رسمي خود ادامه داند و دولت افغانستان علي رغم اين گزارش ها سعي كردند تا از طريق امكانات و امتيازاتي كه براي اين منطقه درنظرمي گيرند موسي قلعه را به سيطره دولت درآورد. اين تباني از همان اول مورد انتقاد كارشناسان قرار گرفت و درباره پيامد هاي آن به دولت هشداردادند، اما دولت همچنان تلاش داشت تا از طريق دادن امتيازات اين منطقه را به چنگ آورد. بسياري از تحليل گران به اين عقيده بودند كه اين ولسوالي خود مختار در آينده به مركز سامان دهي و تقويت طالبان و محل تاخت و تاز و نمايش قدرت اين گروه مبدل خواهد شد، اما دولت افغانستان اميد وار بود تا با وعده هاي كلاني كه براي بازسازي اين مناطق مي دهد بزرگان قومي اين ولسوالي و ديگر ولايات جنوبي را راضي خواهد كرد تا از مخالفت عليه دولت دست بردارند، آقاي كرزي خود براين بازسازي نظارت مي كرد و طرح باز سازي را«پاليسي و عمل» نهاده بود. رييس جمهور کرزی ، به آقاي احدي وزير ماليه دستور داده بود تا پول پروژه هايی را که در ديگر ولايات اجرا نشده بود و يا در اجراي آن تاخير صورت گرفته بود، به برنامه بازسازی ولايتهای جنوبی کشور اختصاص داده شود. هم چنين آقاي كرزي سفيران کشورهای آمريکا، بريتانيا، کانادا و آلمان را عضو "گروه پاليسی وعمل"، ساخته بود و از آنان خواسته بود تا كمك هاي اين كشور ها را به سوي جنوب سرازير نمايند. او ازمسئولان بانک جهانی و بانک توسعه آسيايی نيز همين تقاضا را كرده بود. اما با همه اين تلاش ها هيچ يك از پاليسي هاي رئيس جمهور در مناطق جنوبي كارگر نيافتاد و ولسوالي موسي قلعه و ديگر مناطق نيمه خودمختار جنوب همچنان محل مناسبي براي حمللات طالبان در سال جاري تبديل گرديد.
تصرف موسي قلعه در آن زمستان سرد هيچ گونه هزينه اي براي طالبان دربر نداشت، اما از سوژه تبليغاتي بزرگي برخوردار گرديد و قدرت خود را يك بار ديگر در برابر آنتن هاي خبري جهان به نمايش گذاشت و نشان داد كه طالبان مي توانند درزمستان نيز مناطقي را به تصرف خود درآورد.
برخلاف ادعاي مقامات دولتي افغانستان كه گفته بود، در موسي قلعه وضع عادي است و طالبان کدام فعاليت تقويتي براي خود را ندارند. اين گروه در طول چند هفته در موسي قلعه از بالاترين آمادگي براي مقابله با نيروهاي دولتي و ناتو برخوردار گرديد. بر اساس گزارش خبرگزاري رويترز به نقل ازملا عبدالرحيم قوماندان عملياتي طالبان در ولايت هلمند اين گروه قبل از آن كه هوا كاملاگرم شود، تنها در اين ولايت ده هزار طالب را آماده حمله داشت تا عليه دولت اقدام نمايند.اين قوماندان طالبان گفته بود كه با گرم شدن هوا و سبز شدن برگ درختان آنان حملات خونين را عليه نظاميان خارجي تحت فرمان آمريکا ترتيب خواهند داد. تام کولينس سخنگوی نيروهای ناتو در کابل نيز گفته بود كه ما می دانيم که جنگجويان خارجی به شکل گسترده ای از مناطق مرزی افغانستان به اين کشور رخنه می کنند، اين جنگجويان خارجی در ولسوالی موسی قلعه ولايت هلمند مستقر شده اند که از حدود دو هفته گذشته در تصرف گروه طالبان قرار دارد، ما باور داريم که تندروان طالبان می خواهند قندهار را منزوی کنند تا بتوانند از کشتزارهای خشخاش در هلمند و ديگر مناطق سود برده و به منظور ايجاد پناهگاه های امن در شمال هلمند، اروزگان و حتی غور و دامنه های کوه هندوکش به رفت و آمد ادامه دهند.
حمله طالبان درماه دلو سال گذشته يا ماه فبروري ميلادي آغازي بود براي حملات گسترده و دامنه دار طالبان به ولايات مختلف افغانستان، طالبان باآغاز حمله به موسي قلعه توانست امسال را به خونين ترين و دهشت ناك ترين سال براي افغانستان تبديل نمايد، طوري كه چندين ولايت آرام كشور در اطراف پايتخت و شمال كشور نيز دچار آشوب و ناامني گرديد و هرگز اين فرصت را به دولت افغانستان و ناتونداد براي باز پسگيري موسي قلعه اقدام نمايند.
اكنون پس از9 ماه كه از تصرف موسي قلعه توسط طالبان مي گذرد و بيش يك سال و سه ماه است كه نيروهاي دولتي و ناتو اين منطقه را ترك كرده اند، دوباره تصميم گرفته شده است تا اين شهر را از چنگ طالبان بدر آورد. همانطوري كه سخنگوي وزارت دفاع 9 ماه پيش وعده داده بود كه به زودي عمليات باز پس گيري موسي قلعه آغاز مي گردد، سرانجام پس از 9 ماه تاخير اين وعده عملي گرديد و بازهم آقاي عظيمي از عمليات نظامي نيروهاي دولت و ناتو به سوي موسي قلعه چنين سخن گفته است: موسی قلعه به یک ابزار تبلیغاتی بدل شده است. به همین جهت در نظر عموم اهمیت یافته است. آنجا یک سنگر مهم دشمن است و بسیاری از پیکارجویان خارجی در آنجا تجمع کرده اند. پاکسازی موسی قلعه بخشی از عملیات عمده ای است که در شمال هلمند راه انداخته ایم.
اين سخنان اعتراف به تمام گفته هاي كارشناساني است كه بارها و بارها از پيامد ناگوار اعطاي خودمختاري موسي قلعه به دولت كابل هشدارداده بود.
اكنون ناتو و دولت افغانستان تصميم گرفته اند تا داستان موسي قلعه بيش از اين به يك تراژدي خونين تبديل نگردد و درزمستان آينده به محل امن براي تقويت و تجهيز نيروهاي طالبان و القاعده مبدل نشود. براين اساس روز جمعه حملات گسترده اي را از چندين محورعليه مواضع طالبان در موسي قلعه آغاز كرده اند، تاقبل از فرارسيدن كامل فصل سرما موسي قلعه را از چنگ طالبان بدر آورند. كارشناسان بدين باورند همانطوري كه تصرف موسي قلعه روحيه طالبان را چند برابر بالا برد شكست طالبان در موسي قلعه نيز روحيه انان را درهم خواهد شكست و ضربه بزرگي براي آمادگي ها و سامان دهي اين گروه درسال آينده خواهد بود. هرچند تصرف موسي قلعه نيز كار دشواري است و طالبان موانع و استحكامات زيادي در اطراف اين شهر ايجاد كرده و اطراف اين شهر پوشيده از مين هاي فراوان است، اما اگراين عمليات ادامه پيدا كند سرانجام موسي قلعه بدست نيروهاي دولتي و ناتو فتح خواهد شد.اما سئوال اساسي اين است كه آيا نيروهاي دولتي و ناتو در آينده مي توانند موسي قلعه را حفظ كنند و اجازه ندهند دوباره روي اين منطقه معامله صورت گيرد؟
به هرحال يكي از طرح هايي كه ممكن است براي عمليات هاي نظامي سال آينده سرنوشت ساز باشد، اين است كه دولت و ناتو اجازه ندهند درفصل زمستان طالبان مناطق بيشتري را به تصرف خود درآورند و آمادگي لازم را براي حملات گسترده سال آينده اتخاذ كنند.
بالا
بازگشت