بسته شدن وانتقال موزیم افغانستان درسویس
و استرداد اثار باستانی به وطن
گزارشی از داکتر سلا مت شیفته المان
این گزارش را محترم داکتر سلا مت شیفته توسط تلیفون برایم به خوانش گرفته ومن متن حاضر را (نقل مطابق اصل) بدون اندکی تصرف و ویرایش وپیرایش تهیه و برای مطالعهء عزیز خوانده تقدیم میدارم.فضل الرحیم رحیم خبرنگار ازاد
از جریان سنگ تهداب گذاری نخستین و مهم ترین موزیم افغانستان در خارج از وطن درشمارهء 370 مورخ24 می 1999 عیسوی در جریدهء امید نگاشته بودم .هدف اصلی تهداب گذاری این موزیم وقایه و استرداد اثار مهم باستانی در موقع مساعد به افغانستان بود. اقائی بوخرر که ازسالیانی دیری علاقه ء خاصی به میهن ما داشته است در سال 1975 عیسوی در بوبندروف نزدیک شهر بازل سویس انجمنی را تشکیل داد که در ان اساس کتابخانهء افغانی نهاده شد این انجمن با کمک های شخصی ورسمی به مرور زمان کتابخانهء افغانی را به انستیتوت افغانستان و بیشتر از هفت سال به موزیم افغانستان انکشاف داد. در تالار زیبائی این انستیتوت که هنر مندان وطن ما دیوار های انرا با نقش گل انار و اشکال گوناگون تزین داده اند مجالس اجتماعی سیاسی و محافل فرهنگی دایر می گردید که من خود با یک رباب که قدامت دوصد ساله دارد به همنوائی فرید نجرابی پسر مرحوم ملنگ نجرابی زیر بغلی نواز زبر دست کشور ما بار بار کنسرت های اجرا نموده و غزل و پارچه های وطنی را به سمع شنوندگان رسانده ام. مهم تر از همه این است که علاقمندان بیشماری از سویس و ممالک همجوار از این مرکز ثقافتی دیدن به عمل اورده اند و با تماشای اثار مهم تاریخی متوجه شد ه اند که مردم افغانستان نتنها در طول تاریخ به عنوان مردم با شهامت و دلیر شهرت دارند بلکه از نگاهء فرهنگی و بویژه فرهنگ باستان این سر زمین هم نمایانگر دلچسپی مردمان این مرزبوم به کلتور باستانی شان می باشد. این مرجع نتنها یک روزنهء فرهنگ افغانستان بوده بلکه یگانه موزیم است که در سراسر اروپا تنها از یک مملکت اسلامی نمایندگی می کرد. در ماه جون 2006 عیسوی حکومت افغانستان از یونسکو تقاضا به عمل اورد که در قسمت بازگشت اثار باستانی افغانستان از سویس به کابل همکاری نماید زیرا در معاهدهء کتابخانه ء افغانی درج گردیده بود که ( یونسکو حق دارد تا زما ن بازگشت اثار تاریخی را به وطن تعین نماید روی این اساس بر علاوه یونسکو مسوولیت محافظه این اشیا را به عهده دارد) بعد از پیشنهاد وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان یونسکو نماینده ء خود را به موزیم ملی در دارلاامان کابل فرستاد تا اطمینان کامل از نگاه ء محافظوی بدست بیاورد ضمنا باید متذکر شد که تعمیر موزیم کابل قبلا به کمک ایالات متحدهء امریکا و یونان ترمیم شده و کشور هالند وترین یا الماری های محافظوی مخصوصی را به اختیار موزیم کابل قرار داده و موزیم مردم شناسی فرانسه در پاریس تعدادی از کارمندان موزیم کابل را در بخش های مختلف رهنمائی کرد تا مخصوصا نسج ها طور فنی وقایه و محافظه گردد. اقای بوخرر شخصا با اقای عمران خان مسعودی مدیر موزیم کابل صحبت نموده و اقای مسعودی قصد دارد در بهار سال 2007 عیسوی این اثار را در موزیم کابل در معرض نمایش قرار دهد. استرداد این اثار تاریخی از سویس قدم اولی است که در راه بازگشت اثار دیگر ما از ممالک اروپائی بر داشته می شود زیرا در بسا از گمرک های کشور های اروپائی مقدار زیادی از اثار تاریخی افغانستان که حین انتقال غیر قانونی از قاچاقچیان اثار باستانی بدست امده و به حیث اموال سرقت محافظه می گردد و ممکن است روزی دوباره به کشور ما مسترد گردد. بتاریخ 14 اکتوبر 2006 عیسوی در تالار موزیم سویس جهت اختتام فعالیت های موزیم مذکور دوستانی افغانستان از ممالک دور بیش سویس و علاقمند کلتوری و بدبختانه تعداد کمی از افغانها حضور به هم رسانیده بودند. شهزاده میرویس که ریس ملی انجمن محافظه ء اثار باستانی افغانستان است نظر به مریضی پدرش نتوانست این محفل را افتاح کند. در خلال خطابه ها امیدواری اظهار می شد که این اثار پر قیمت و مهم در افغانستان محافظه شود و از جانبی دیگر بگوش می رسید که فعلا ممکن وقتی مساعدی نباشد که این اشیا به وطن انتقال داده شود .شهزاده احسان الله د افغانستان هم در این باره ابراز شک نمودند و دلهره داشتند. در اخیر مجلس قبل از اینکه برای اخرین بار از این اثار دیدن به عمل اید من با نواختن رباب چند فردی از مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی را سرودم که ممکن است روحیهء محفل را بطور خلص بیان می کرد.
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگاری و صل خویش
امید وصل این اثار پر بها در اصل خود برای دایم جا گزین گردد. در خاتمه طور خلص متذکر باید شد که اثار باختری غزنوی تا امروز در این تعمیر جمع اوری شده بود که مهمترین ان 2336 سال قدامت تاریخی دارد که در جوف سیفی مخصوص وقایه شده بود این اثر سنگ تعمیر تهداب شهر ای خانم است که اسکندر کبیر شخصا انرا گذاشته و با نقش و نگار نفیس مزین می باشد ضمنا یک سنر هنر ی به حساب می اید. ای خانم کلان ترین شهر یونانی بود که در شمال افغانستان امروز احداث گردیده بود. یک اثر تاریخی دیگری که کم عمر اما خیلی دلچسپ است عصاء امیر عبدالرحمن خان می باشد که وی در تائید قوانین فیصله ها و احکام از ان استفاده می نمود.
مجسمهء که بعد از تخریب بودا بامیان توسط طالبان با تکنیک معاصر ( شعاع لیزر و کمپیوتر) در این اواخر ساخته شده نیز به موزیم دارلاامان فرستاده می شود این مجسمه 2 نیم متر بلند و 700 کیلو وزن دارد و در سال 2005 در شهر ایچی چاپان در ضمن نمایش جهانی معرفی شد. مصرف گزاف که در تهیهء این هیکل بخرچ رسيده از طرف کشور سویس پرداخته شده از این رو سپاسگذاری از اقای بوخرر امر انستیتوت افغانستان و همه اشخاصیکه از ممالکی متعدد جهان در راه و قایهء این اثار پر بها زحماتی را متقبل گردیده اند تشکر می نمائیم.
داکتر سلامت شیفته از المان
بالا
بازگشت