دکتورلعل زاد
لندن - اکتوبر 2006
آی خانم خون میگرید!
آی خانم تپه ای نسبتا همواری است بربالای بلندی یی درتقاطع دریاهای جیحون (آمو) وکوکچه. ازبالای این تپه زیبا مناظرهمواروسرسبزدشت قلعه و خواجه غاروکوههای تاجکستان توجه هر بیننده رابخودجلب میکند.
من حدود سی سال قبل آی خانم رادیده وشاهد جلال وعظمت این شهرتاریخی بودم. درآن هنگام قسمت کاوشکاری شده آن نشاندهنده شهرقشنگی بود با دیوارهای خشتی وسنگی دربین تپه های سرسبزوشادابی که چشم هربیننده ای را خیره مینمود وهرانسان آگاهی رابه حیرت میانداخت که این مکان زیبا دوهزارسال ازقبل ازامروز شاهد چه تمدن وشکوهی بوده است!
"درینجا بقایای خرابه یک شهر افسانوی که زیرخاک پوشیده مانده وتوسط اسکندرکبیرآباد شده بود ... درسال 1961 میلادی کشف گردید. مجسمه ها وستونهای یافت شده درینجا بنحومعماری یونان است. پیش از2200 سا ل یونانیها دراینجا یک عبادتگاه بزرگ با علامتهای یونانی آباد کردند ... واین شهرشگوفایی ورونق خاصی داشته است ... درینجا بسیارعمارات با شکوهی وجود داشته وامیدواریم که آثار بسیارمهم دیگرپیدا خواهیم نمود" {1}.
درماه سپتمبر سال جاری ضمن اشتراک درمراسم با شکوهی پانزدهمین سالگرد استقلال تاجکستان، 2700 سالگی شهرکولاب وجشن باستانی تمدن آریایی درتاجکستان و با استفاده از فرصت بکشوررفته وخواستم ازآیخانم تاریخی نیزدیدن نموده وفلم مستندی تهیه نمایم. زمانیکه بالای تپه آی خانم برآمدم، چشمم بمنظره ای افتاد که ازدیدن آن وحشت زده، بخود لرزیدم وفکر کردم که دروسط یک جزیره وحشت قراردارم:
اینکه مسًولیت چنین فجایع جبران ناپذیری درکشوربدوش چه کسانی میباشد، حرف دیگری است. ولی طوریکه درتصویرفوق مشاهده میکنید نه تنها ازشهرآیخانم چیزی برجای نمانده، بلکه حتی تپه های مجاورآن چنان ظالمانه وبیرحمانه کندنکاری شده اند که گویی دربالای گورستان ویا غارستانی (همانند خانه زنبور!) قدم میزنی وبگمان اغلب، دیگرحتی باید سوزنی هم درآنجا باقی نمانده باشد.
بنا بگفته مردمان محل، مجسمه ای سنگی 500 کیلویی "آیخانم" (این عروس زیبای شهرکه بی نهایت قشنگ بوده است)، پطنوسهای مصور طلایی، آفتابه های طلایی، قاشق پنجه های طلایی و انواع زیورات وسکه جات (بوزن چندین تبنگ!) اشیایی بودند که دراثراین کندنکاریها دریافت گردیده وببهای ناچیزی به قاچاقبران پاکستانی بفروش رسانیده شده اند.
همین اکنون مردمان محل میتوانند قصرهای رانشان دهند که ازپول فروش این آثاربینظیرونایاب اعمارگردیده اند ویا تعمیراتی را نشان دهند که خشت وستونهای سنگی این شهرتاریخی با چه بیرحمی شکستانده شده ودرتهدابهای آنها بکار رفته است! دلچسپ تراینکه شماری ازین جنایت کاران که ازجملۀ متنفذین محل میباشند، متاسفانه پایه های دولت موجود رانیزتشکیل میدهند!
هزاران دریغ ودرد که آیخانم یعنی آن عروس زیبای تاریخی وفرهنگی ما دیگردرحجله ای خود قرارندارد (اورا با تمامی اسباب و زیوراتش دزدیده اند وبه اغیارسودا نموده اند)، همانند بودای بزرگ که درخانه اش مورد انفجار قرارگرفته است ویا دهها مکان تاریخی دیگرکه تااکنون بطور بیرحمانه ای توسط یکتعداد فرزندان بیخرد خودمان وبهمکاری یکتعداد انجوها وباندهای تبهکار داخلی وخارجی بطورمخفیانه مورد کاوش وکندنکاری قراردارند!
با وجودیکه پنجسال ازعمر دولت کنونی تحت رهبری جناب کرزی وحمایت جامعه جهانی می گذرد، نتنها درعرصه های امنیتی، بازسازی، فساد اداری ومواد مخدردستآورد قابل ملاحظه ای وجود ندارد بلکه درعرصه مبارزه برعلیه غارت و قاچاق آثارباستانی کشورنیزتدابیرموثرملی رویدست گرفته نشده است. بآنهم منحیث یک شهروند افغانستان تقاضا دارم تا دولتمردان کشورو بخصوص وزارت فرهنگ وجوانان، تدابیرواقدامات عاجلی را جهت جلوگیری ازغارت هرچه بیشترچنین آثاربی بهای تاریخی ومیراث های فرهنگی کشوردرمناطق مختلف اتخاذ وعملی نمایند تا جلوجنایتکاران وغارتگران افتخارات ملی ما گرفته شود!
منبع:
1 – آی خانم. انجنیرعزیزفیصل افضلی.
http://www.ariayemusic.com/dari3/farhangi/fazli.html
بالا
بازگشت