تهیه کننده :
دیپلوم انجنیر عبدالقدیر(صوفی زاده-درخیل)
کابل- افغانستان :
اولین سالگرد محترم مرحوم قانون دان محمد اکرم عبقری پدر قانون و بانی قانون مدنی وجزأدر افغانستان :
مصادف به 18 جوزاسال 1385 هجری شمسی:
پیام تسلیت به باز مانده گان ،دوستان و رهروان مرحومی:
دوستان ،رفقاء و برادران بخاطریاد بود از سالگرد این شخصیت پربار ودانشمند شهیرکشور، ما دوستان ورفقاء این مرحومی به نمایندگی ازمردم افغانستان پیام تسلیت خویش را به خانواده، بازماندگان ، شاگردان ورهروان این شخصیت بزرگ تاریخ نوین افغانستان به حیث انسان متفکر وشخصیت مستقل اندیش، صادق، راستکار و خدمتگذار به مردم افغانستان بدون داشتن کدام تعلقات قومی، منطقوی، حزبی و زبانی که در حیات پربارش از خودبجاگذاشته وخدمت صادقانه در امر قانون گذاری به خاطر قانون سالاری در وطن انجام داده است ابراز میداریم، و به محترم مرحوم قانون دان محمداکرم عبقری این شخصیب خبیر و دانشمند جنت نعیم و فردوس برین و به بازماندگان ، رهروان صادق و همکاران آن دانشمند بزرگ در عرصه حقوق و قضای کشور تسلیت بیکران عرض میداریم.
ما دوستان مرحومی خاطره ای را به یاد می آورم که مرحوم میگفت هردولتی وکشوری پروسۀ دولت سازی و قانون سازی را می پیماید تارشد وانکشاف نمایدوبه کمال رسد ،با تأسف که تا کنون درکشورما حاکمیت قانون وپارلمان قانون گزاربه شکل حقوقی آن بوجود نیامد که خلای بی قانونی یا عدم درک از قانون را که یکی از کلیدی ترین مباحث ضعف دولت مداری در افغانستان به شمار می رود پرنماید،و بدون تحقق قانون وقانون سالارشدن مردم ،حکومت و دولت ، قرار گرفتن افغانستان در شاهراه بازسازی، انکشاف ، ترقی ،عدالت اجتماعی و دیموکراسی یک سراب و خیال بیش نخواهد بود.
این مرحومی میگفت.
تا زمانی که " حاکمیت قانون" تحقق نگردد، طرحها و اهداف انسانی از طرف دولت و سایر نیروهای انسان دوست امکان تطبیق پیدا نخواهد کرد. کسانی که مسایل دولت و حقوق را تعقیب کرده اند، به خوبی آگاه اند ، که بدون حل عادلانه قدرت سیاسی ومشارکت مردم در قدرت سیاسی وباالاخص در کشورهای چندقومی وچندزبانی مانند افغانستان ، بحران سیاسی حل نمی شود و حل این معضل، بدون حل و فصل مشروع، یعنی ایجاد دولت مشروع وقانون سالارناممکن است، دولت وپارلمان مشروع فقط و فقط در وجود حاکمیت قانون متبارز و محسوس می باشد، که پارلمان ودولت با پایبندی قانون عاری از گرایشات ایدیولوژیک، مذهبی، قومی و محلی،عمل نمایند.
بدین ترتیب دولت باید حاکمیت قانون رادر حیات جامعۀ افغانستان سروسامان بخشد. و رییس دولت وحکومت(صدرعظم) باید در پرتو قانون فعالیت نماید و ارگانهای دولتی توسط قانون سازماندهی گردد، تفکیک قواء و تعیین حدود صلاحیت ارگانهای مختلف دولتی توسط قانون تنظیم گردد و مردم زیر چتر قانون وظایف، وجایب، مکلفیتها و حقوق خویش را درک و اعمال نمایند نه این که با پشت پازدن به قانون هر آنچه دلشان خواست بکنند.
عبقری صاحب میگفت: در راستای ایجاد اسناد تقنینی ولوایح دولتی از نهضت امانیه و زمان امان الله خان، که مشروطه خواهان اول و دوم اساسات فکری آن را پیریزی کرده بودند، افغانستان صاحب قانون اساسی گردیده بود وقوانین اساسی بعدی شالوده ای از این قوانین و قوانین مترقی دنیای معاصربود که براساس این قوانین ،قوانین مختلف اعم از قانون کار، قانون کارمندان دولت،قانون تقاعد ،قانون متخصصین جوان ، قانون امتیازات مسلکی و قانون تنظیم اجرآت محاکم بوجود آمد، که نخستین تلاش برای گذار اجرآت محاکم از حالت شرعی وعنعنوی به اجراءت مدنی محسوب می گردد ،در واقعیت امر پدران معنوی ما، مشروطه خواهان اول و دوم، نخستین اندیشه وران و معماران حاکمیت قانون در افغانستان محسوب می گردند،در سالهای بعدی نیز در راستای ایجاد قوانین کارهایی خوبی در افغانستان انجام یافته است.
باید گفت که دردورۀ جمهوریت سردار محمد داود خان با وجود مستبد بودن خود سردارو نقطۀ عطف در راستای قانونگذاری افغانستان محسوب می گردد، زیرا درین سالها به همت قانون دانهای افغانستان به کوشش و رهبری قانون دان مرحوم محمد اکرم عبقری ، در افغانستان قانون مدنی و قانون جزاء افغانستان ساخته شد و نافذ گردید وبا انفاذ قانون مدنی و قانون جزاء، تهداب قوی " حاکمیت قانون گذاشته شد وبعداز انفاذ اجرآت محاکم از حالت شرعی وعنعنوی به اجراءت مدنی و قانونی تبدیل شد ،در نظام کنونی باید مدافعان قانون ،ومرجع قانون گزارآنرا به روحیه جدید بازنگری نمایند، دولت،احزاب دیموکرات، مجامع مدنی و مطبوعات باید درجهت تحقق قانون سالاری شجاعانه گام بگذارند ودر اخیر می پردازم به معرفی مرحوم قانون دان محمداکرم (عبقری):
خلص سوانح :مرحوم قانون دان (قانون پو) محمد اکرم عبقری یکی از شخصیت های خبیر و دانشمند کشورکه در سال 1310 هجری شمسی در قریه درخیل ولایت پنجشیر چشم بدنیا کشود و در سال 1335 از دانشکده شرعیات فارغ و به حیث عضو جزای ریاست عالی تمیز وزارت محترم عدلیه مقرر شد وباکاردانی که داشت بعد از مدتی باثر هدایت صدراعظم وقت به صفت عضو اداره قوانین صدارت تقرر حاصل نمود و مدت هفت سال در آن اداره ایفای وظیفه نمود. سپس در سال 1342 هنگام حکومت انتقالی محترم دکتور محمد یوسف که اداره قوانین صدرارت زمان تحت عنوان ریاست امور تقنین به وزارت عدلیه انتقال نمود، این شخصیت خبیر ودانشمند به حیث مدیر عمومی نشریات مقرر وهمچنان مسؤلیت مجله وزین الفلاح را که اکنون بنام مجله قضا در دادگاه عالی یاد میشود نیز عهده داربود واندکی بعد در سال 1345 به حیث مشاور ریاست امور تقنین وزارت عدلیه مقرر گردید.
مرحوم محمداکرم عبقری در اوایل سال 1352 به حیث رئیس امور تقنین وزارت عدلیه تعین و از سال 1355 الی سال 1357 علاوه برریاست تقنین وظایف معینیت عدلی واداری وزارت عدلیه را نیز عهده دار بود، ودرعین زمان از سال 1357 افتخار عضویت شورای عالی قضا را نیز دارا بود، در اواخر سال 1358 از معینیت وزارت عدلیه تبدیل به حیث عضو شورای عالی قضا و رئیس محکمه عالی قضا مقرر گردید ودر سال 1360 به صفت معاون دادستانی عالی مقرر و در آنجا مدت پنج سال ایفای وظیفه نمود،بعد از آن به تاریخ بیست و هشت ثور 1366 با داشتن کدر علمی قانونوال وبعدأ قانون پو(قانوندان)به حیث رئیس عمومی انستیتوت قانون گذاری اجرای وظیفه میکرد ، و بصوابدید رئیس جمهوروقت افغانستان به تاریخ 8 جوزا سال 1367 افتخار عضویت شورای قانون اساسی افغانستان را حاصل نمود.
قانون دان مرحوم محمد اکرم عبقری دانشمند وحقوق دان شهیر کشور در طول ماموریت خویش به اخذ نشان افتخار، مدال، تقدیرنامه ها، تحسین نامه ها و مکافات نقدی متعددی نایل گردیده است.
از آنجائیکه محترم عبقری اظافه تر ازسی سال در ادارات قانون گذاری کشور ایفای وظیفه نموده است ،و از سال 1335 به بعد وظیفتأ در تسوید و تدوین اکثر اسناد تقنینی ،قانون مدنی افغانستان ،قانون جزای افغانستان بشمول قانون اساسی دوره ریاست جمهوری محمد داود خان ،اصول اساسی جمهوری دموکراتیک افغانستان وقانون اساسی دولت جمهوری افغانستان، مستقیماً اشتراک داشته ودرتسوید و تدقیق قانون مدنی و قانون جزای افغانستان مستقیماً سهم فعال وتعین کننده داشته است.
محمد اکرم عبقری دوبار به خارج کشور سفر نموده بار اول به جمهوریت متحد عربی مصر برای مدت یکنیم سال و بار دوم به جمهوری ترکیه برای مدت هشت ماه که درهر دو دوره در زمینه حقوق جزای کشور های مذکور تحقیق ،ریسرچ و مطالعات نموده ، وبه درجه ماستری خود درین رشته نایل آمده است.
این قانون دان بزرگ کشورعلاوه برداشتن سهم فعال در تسوید و تدقیق قوانین اساسی و مدنی کشوراز سال 1335 بدینسودرتالیف و تحریر یک سلسله مقالات و کنفرانس ها به شمول ترجمه و نگارش سه جلد کتاب به نام های:
· فلسفه قانون گذاری در اسلام.
· مبادی علوم قانونی و مقایسه بین حقوق روم و حقوق اسلام .
· مبادی علوم قانونی و مقایسه بین حقوق فرانسه و انگلستان .
که هر کدام در حدود چهار صد الی پنجصد صفحه را دربر میگیرد انجام داده که دو جلد آن نشر شده و جلد سومی آن تحت نشر می باشد. محترم محمد اکرم عبقری دانشمند حقوقی و قضائی کشور علاوه به زبان های رسمی فارسی و پشتو به لسان عربی وانگلیسی کاملاً مسلط بوده.
و همچنان قانون دان محمد اکرم عبقری دانشمند شهیر کشور در سیمینار های علمی بشمول سیمینار های قضائی دادگاه عالی و داد ستانی عالی کشور سهم فعال داشت، و محترم محمد اکرم عبقری مطابق فرمان مقام ریاست جمهور وقت در سال 1369 به حیث معاون شورای قانون اساسی و در سال 1371 الی 1375 به حبث رئیس شورای قانون اساسی ایفای وظیفه نموده است وبا استقرار نظام متحجر طالبان عازم کشور همسایه پاکستان گردیدودر آنجا به تحقیق علوم، قانون مدنی وجزا در خانه شخصی خود در هیات آبادپشاور مبادردورزیدو بعدازاستقرار نظا م موءقت عازم کابل وطن آبائی اش شدومریضی که عاید حالش گردید به تاریخ 18 جوزا سال1384 هجری شمسی این دانشمند شهیر داعی اجل را لبیک گفت روحش شاد وجایش فردوس برین باد.
در خاتمه بخاطریاد بود از سالگرد این شخصیت پربار ودانشمند کشور، یادداشتی ازشورای رهبری حزب آرمان مردم افغانستان واعضای آن به من که همشیره زاده آن مرحومی استم مواصلت نموده و در آن آمده است :
شورای رهبری حزب آرمان مردم افغانستان و اعضای آن تسلیت خویش را به خانواده،بازماندگان ،شاگردان ورهروان این شخصیت بزرگ تاریخ نوین افغانستان به حیث انسان متفکر وشخصیت مستقل اندیش، صادق، راستکار و خدمتگذار به مردم افغانستان بدون داشتن کدام تعلقات قومی، منطقوی، حزبی و زبانی که در حیات پربارش از خودبجاگذاشته وخدمت صادقانه انجام داده است ابراز میداریم و به محترم مرحوم قانون دان محمداکرم عبقری این شخصیب پربارعلمی ،خبیر و دانشمند جنت نعیم و فردوس برین و به بازماندگان ، رهروان صادق و همکاران آن دانشمند بزرگ در عرصه حقوق و قضای کشور تسلیت بیکران عرض میداریم
بااحترام
تهیه کننده: دیپلوم انجنیر عبدالقدیر(صوفی زاد-درخیل)
کابل – افغانستان
بالا
بازگشت