دکتورعلی احمد کریمی

امریکا،روسیه وچین قدرتهای برتر جهان درقرن 21

مقامات بلند پایه نظامی امریکا زوال عصر جهان یک قطبه را اعتراف نمودند. در قرن بیست ویک، سه قدرت برتر جهان روسیه،امریکا وچین در نظم جدید به رقابت خواهند پرداخت. امریکا چین را دشمن درجه یک و روسیه دشمن درجه دو می داند. آیا زوال جهان یک قطبه به نفع نظم جدید در روابط بین المللي کمک خواهد کرد؟  امریکا با وجود رقبای بالقوه در عرصه نظامی و اقتصادی بازهم می کوشد تاحاکمیت برباد رفته دوران ترامپ را احیا نماید . بعد ازسقوط شوروی تمام کشور های جهان هژمونی امریکا را به رسمیت شناختند حتی روسیه وارث شوروی درسالهای 1990 آخرین امپراطوری اتمی جهان از لحاط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به مستعمره امریکا تبدیل گردید. دولتمردان روسیه نوین فروپاشی امپراطوری شوروی را روز آزادی روسیه ازجمهوری های سابق اعلام نمودند، جمهوری های که مانند مروارید بر تاج وتخت سلطنت روسیه  تزاری وشوروی سابق  می درخشیدند. نظم جهان بعد از سقوط شوروی دگرگون گردید،  کشور ها  مطابق نظم جدید ناچار به پیروی از سیاست "جهانی شدن " در روابط و همکاری های گردیدند. مخالفت با قواعد جدید معنی جنگ با دموکراسی،نقض حقوق بشر وحمایت از تروریسم که تازه اختراع گردیده بود داشت. طبق ارزیابی ها ضرر  تلفات جانی، خسارات اقتصادی، مهاجرت های جبری وفجایع بشری در دوران جهان یک قطبه بیشتر ازخسارتهای جنگ اول و دوم جهانی می باشد. اختلافات وتنش های جدید میان امریکا،روسیه وچین پی‌آمد سیاست های جهان یک قطبه گردیده است  که خطر احیای جنگ سرد وحتی تصادف های احتمالی را در مناقشات منطقوی بیشتر گردانیده است.  کشورهای خاورمیانه مانند عراق سوریه و لیبیا که ازکشورهای آباد ومرفه منطقه بودند  در موج نخست جهان یک قطبه ویران و باخاک یکسان و صدها هزار نفرتلف،ملیونها نفر مهاجرگردیدند و خطرفجایع بشری مانع بازسازی، اصلاحات، آشتی و وحدت ملی در این کشورها گردیده است . در اثر انقلاب های رنگی کشورها تجزیه ونقاط داغ در نقاط مختلف جهان خطر مقابله جویی های نظامی  را تشدید بخشیده است. کشورها به جای اصلاحات اقتصادی و اجتماعی  هزینه های هنگفت را صرف ارتقای دفاعی می نمایند.  جهان یک قطبه روسیه وچین رامانند سایر کشورها  وادار گردانید تا به مقاصد امریکا اطمنان واعتماد نداشته باشند و قدرت نظامی واقتصادی خودرا تقویت بخشند .کشور ها ازسیاست مستقل، کثرتگرایی وارتقای نقش سازمان ملل در نظم جهانی حمایت می نمایند و یک جانبه گرایی را در نظم جهانی خطر به آینده صلح می دانند و هیچ کشوری به تنهایی توانایی کنترل را در جهان جنون انگیز و آگنده از شک وتردیدندارد. سیاست فشار در جهان یک قطبه باعث تضعیف روحیه جهانیان  به دموکراسی گردیده است و تعدادی کشور ها الگوی دموکراسی امریکا را مغایر به ارزشهای فرهنگی، ملی وتاریخی خود می پندارند. جهان یک قطبه نقش سازمان ملل را درحل مناقشات جهانی کمرنگ گردانید. امریکا ازلحاظ نظامی و اقتصادی تا هنوز تاثیرگذار ترین ابرقدرت جهان است و تحولات مثبت و منفی دراین کشور می تواند سایر کشور های جهان را تحت تاثیر قرار بدهد واز همین سبب بزرگترین وخطرناک ترین رقبای امریکا قصد مقابله جویی را با امریکا ندارند اما برای دفاع از امنیت خود به تقویت نظامی خود ادامه می دهند. نوآوری های جدید نظامی روسیه ومعجزه اقتصادی چین و کاهش شهرت جهانی امریکا بیانگر تجدید نظر درنظم جدید جهانی و پایان عصر جهان یک قطبه است . بایدن رییس جمهور امریکا در ماه دسمبر سال جاری در نظر دارد با اشتراک بیشتر از صد کشور، دنیا را زیر پرچم دموکراسی و دفاع از حقوق بشر متحد بگرداند. بایدن با هدف اتحاد جهان به خاطر دموکراسی در نظر دارد تا امریکا بدون استفاده از زور به مقام نخست برگردد. نسخه دموکراسی لیبرال دموکراتهای امریکا برای تعدادی از کشورها حساسیت برانگیز گردیده است و اختلافات ایدئولوژی مانع همکاری ها اقتصادی وتجارتی در بازار آزاد گردیده است و کشور ها به خاطردفاع از امنیت ملی خود دموکراسی را براساس ارزشهای تاریخی ،فرهنگی و ایدئولوژی خود تعریف می نمایند. درعصر جهان یک قطبه دموکراسی های مسخ شده و چپاولگرانه در اکثر کشور ها آسیا، افریقا، امریکای لاتین وحتی اروپا چالش برانگیز گردیده است. مردم افغانستان در طول بیست سال ازدموکراسی چپاولگرانه وتحمیلگرانه  خاطره تلخ تر از ایدئولوژی دوران کمونیستها دارند. ناکامی وفرار امریکا از افغانستان لطمه جبران ناپذیر به حیثیت سیاسی واخلاقی امریکا در سطح جهان وارد نمود،  امریکا با حمایت از دموکراسی چپاولگرانه در افغانستان هم به دموکراسی و هم به مردم افعانستان جفا نمود. جای تعجب نیست اگر غنی دزد ومتعصب فرار نمی کرد شاید به صفت "مدافع دموکراسی" در همایش بین المللی دموکراتها در واشنگتن دعوت می گردید. مردان تاریخ برای دفاع ازدموکراسی مرگ را برزندگی ترجیح داده اند.  سقراط جام زهر را سر کشید و فرار نکرد تا به دموکراسی خیانت نگردد و دشمنان دموکراسی نگویند که یگانه مدافع دموکراسی در یونان باستان برای نجات ازمرگ به قانون و دموکراسی  خیانت نه نمود،سقراط  نه خواست تا فرار وی مایه خوشی دشمنان دموکراسی گردد. امریکا به ذات دموکراسی در افغانستان خیانت نمود. انتخابات آزاد، صادقانه و شفاف مهمترین ارکان دموکراسی است اما امریکا به خاطر طولانی گردانیدن  حضور خود و تحمیل اقلیت دزد و دست نشانده بر اکثریت فقیر،بیست سال ازجعل وتقلب طرفداری نمود. دنیا درطول این مدت شاهد عشق وعلاقه مردم معمولی افعانستان به دموکراسی، آزادی واحترام به حقوق بشر بودند وفجایع امروز افغانستان مولود همان دموکراسی چیاولگرانه دیروز است.

دکتور علی احمد کریمی تحلیلگر مسایل بین الملی- امریکا