پروفیسور شرعی جوزجانی
اقرار به شخصیت سیاسی و نقش مارشال دوستم در «حل بن بستهای سیاسی و تأمین ثبات کشور»، اعتراف به یک حقیقت انکار ناپذیر تاریخی است
این که میگویند «آفتاب را نمیشود با دو انگشت پنهان کرد»، محصول تجارب زندگی انسانها در طی قرون و اعصار و افاده کنندهٔ این مطلب است که هیچگاه حقیقت پنهان نمیماند. بنابر یک مقال حکیمانهٔ اوزبیکی «حقیقت خمیده میشود، اما نمیشکند».
مثال زندهٔ این دو مقال پر محتوا را در شخصیت سیاسی ومهارت نظامی ستر جنرال عبدالرشید دوستم به وضاحت میتوان مشاهده کرد.
زیرا این فرزند خانوادهٔ دهقان، از یک سرباز عادی تا قوماندانی فرقهٔ 53 و مراتب بلند نظامی تا درجهٔ ستر جنرالی با ابرازشایستگی نظامی و کاربرد تکتیکهای غیرعادی خود ارتقا یافت.
ارزیابی ما از شخصیت این سنگرنشین حصار دفاع از حقوق پامال شدهٔ مردم، یک ادعای مبالغه آمیز نبوده، بلکه بر واقعیتهای عینی تردید ناپذیر اتکا دارد و ما در زیر، روی عده ای ازین فکتها روشنی می اندازیم:
1ــ پس از اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ شوروی، «مجاهدان؟» کوههای بلند پغمان را با احداث تونلها و گردآوری انواع سلاحهای مدرن جنگی به مرکز حملات راکتی بر اهالی شهر کابل و پایگاه تسخیرناپذیر خود مبدل ساخته بودند. همه روزه فیر راکتها ازین جا و نیز از سمت چارآسیاب توسط گلبدین حکمتیار، عرصهٔ زندگی را بر شهریان کابل تنگ ساخته بود. شامگاه هر روز ده ها طفل و زن و مرد قربانی این حملات وحشیانه میشدند و دهها خانه و مؤسسات دولتی با خاک یکسان میگردید و ما برای حفظ جان از خطر راکتهای کور که طور مسلسل فیر میگردید، تا ختم این حملات وحشیانه با همسایگان در تهکوی بلاک پناه میبردیم.
ارتش سرخ شوروی طی چند سال متواتر با استفاده از مدرنترین سلاحهای جنگی و بمباردمانهای بیدریغ توسط طیارات غول پیکر و انداخت راکتهای ثقیل خود نتوانسته بود، این منطقه را تسخیر کند و پایگاه «مجاهدین» را ازبین ببرد. شاید بسیاری از هموطنان فاجعهٔ قتل وحشیانهٔ دهها تن از محصلان نوجوان «حربی پوهنتون» را که بیرحمانه به جنگ پغمان سوق داده شده بودند، به خاطر داشته باشند.
اما پس از خروج عساکر شوروی، وظیفهٔ تسخیرکوههای پغمان و ازبین بردن پایگاه تروریستان به جنرال دوستم سپرده شد. آیا میدانید این کار دشوار که آنوقت ناممکن پنداشته میشد و اردوی کشور از انجام آن عاجز بود، درمدت کمتر از شش ماه توسط او موفقانه به انجام رسید. جنرال دوستم سربازان وفادار و فداکار خود را طوری به اصول پارتیزانی رهبری کرد که با استفاده از تکتیک شبخون زنی تمام مخفیگاههای آنانرا که باحفر تونلها در بدنهٔ کوهها جا سازی شده بود، اشغال کردند و مهمات نظامی شانرا با عدهٔ زیادی از اشرار به اسارت گرفتند. پیروزی عظیمی را که قوای بزرگ شوروی طی چند سال حمله متواتر نتوانسته بود بدست آورد، دوستم درمدتی کمتر از شش ماه بدست آورد.
2 ــ در جنگ «تنگی واغجان» نزدیک لوگر که افسران و سربازان قطعات اردوی دولت در یک موقع اسراتیژیک به محاصرهٔ دشمنان گیر مانده بودند و وزارت دفاع امکان نجات آنهارا نداشت، دولت این وظیفهٔ خطیر را به جنرال دوستم محول کرد و او توانست با شهامت و جسارت بی نظیرخود، قطعات نظامی اردو را از محاصرهٔ دشمن بیرون بکشد.
همچنین نقش جنرال دوستم در گشودن و تصفیهٔ راه ابریشم که در تصرف مجاهدان قرار داشت و با باجگیری ظالمانه شب و روز موجب آذیت و آزارمسافران میگردیدند، سرکوب باغیان قندهار که بر ضد دولت قرارگرفته بودند و مخصوصا اشتراک قطعات حربی او در صف مقدم سربازان دلیر اردو دریک جنگ تمام عیار برضد حملات گروههای مجاهدان که به حمایت لوژستیکی و اشتراک ملیشه های پاکستانی از سرحدات شرقی جلال آباد به مقصد تأمین حاکمیت مجاهدین در ولایات شرقی آغاز یافته بود و منجر به شکست مفتضحانهٔ مجاهدین اجیر و اردوی پاکستان گردید، از افتخارات بزرگ تاریخی جنرال دوستم، افسران و سربازان او به شمار میرود.
عامل این همه پیروزیها و وفاداری جانبازانهٔ سربازان جنرال دوستم نسبت به وی درچه نهفته است؟
ــ نخست اینکه چون دوستم از میان توده های زحمتکش برخاسته، کرکتری توده ای دارد و به آسانی میتواند با سربازان و توده های مردم زبان مشترک پیدا کند؛
ــ دوم اینکه او از جسارت و شجاعت کم نظیر برخورار بوده از مرگ نمی هراسد و درعرصهٔ پیکار همانند تیمور کبیر در صف مقدم سپاه حرکت میکند. او در جریان محاربه با دشمنان چند بار مجروح شده و هنوز هم چریهای مین در شانه هایش وجود دارد.
نزد من چند حلقه ویدیو کسیت از فعالیتهای نظامی او موجود است که جنرال محمد نعیم آمر مخابرهٔ فرقهٔ 53 با حمل آلهٔ سنگین مخابره در عقب او در صف مقدم جبهه حرکت میکند؛
ــ سوم این که او با فنون تکتیکهای جنگی آشنایی کامل دارد و راه خروج از دسایس و کمین دشمن را نیک میداند. چنانچه از کمین بزرگ و خطرناک دشمن که توسط طالبان به همدستی حلقه های معین داخل دولت در جریان تصفیهٔ مناطق شمال از وجود طالبان در یک بیراههٔ بادغیس جاسازی شده بود و منجر به شهادت عده زیادی از سربازان گردید، به نحو معجزه آسایی جان بدر برد؛
ــ چهارم اینکه او درعین وفاداری به آرمانهای تورکان افغانستان، به تساوی حقوق تمام ملیتهای کشور اعتقاد دارد و توانسته اعتماد گروههای بزرگی از ملیتهای پشتون، تاجیک و هزاره و رهبران آنهارا با خود داشته باشد؛
جنرال دوستم از محبوبیتی شگفت انگیز در میان مردم برخوردار بوده، مورد اعتماد عمیق آنان قرار دارد. رویدادهای نزدیک به 40 سال گذشته، ازجمله تظاهرات اعتراضی و حق طلبانهٔ 21 روزهٔ مردمان تمام ولایات شمال کشور به شمول ولایتهای بامیان و هرات با شعار طلب برگشت جنرال دوستم از تبعید و رهایی قیصاری، شاهد قاطع و دلیل انکار ناپذیر محبوبیت او در میان مردمان کشور است. مظاهرهٔ صدها تن از زنان ولایت فاریاب با چادری و برقع باشعارهای حق طلبانه و درخواست برگرداندن دوستم به کشور و نیز همبستگی مردمان سایر ولایات مملکت ازین حرکت عدالت خواهانه، مایهٔ ترس ارباب دولت از گسترش این جنبش وسیع توده ای در سراسر افغانستان گردید و مجبور شد جنرال دوستم را از ترکیه به کابل بازگرداند.
در سال 2001 نیروهای مسلح «جنبش ملی اسلامی افغانستان» به قوماندانی ستر جنرال عبدالرشید دوستم، به کمک نیروهای ائتلاف بین المللی شتافت. جنرال دوستم پس از درهم کوبیدن طالبان در اطراف «بلخاب» و «شولگر»، شهر مزار شریف و اطراف آنرا به تصرف درآورد. در جریان این فعالیتها چند هزار تن طالبان مسلح که در اطرف مزار شریف، تخار و کوندوز دچار مغلوبیت شده بودند، در تحت نظارت نیروهای ائتلاف جهانی به اسارت گرفته شده، قسمتی از آنان به محابس امریکا فرستاده شدند و متباقی پس از مدتی از طرف جنرال دوستم آزاد ساخته شدند.
راجع به مقاومت جنرال دوستم در برابر دسایس و توطئه ها و انواع پلانهای تخریبی و انتحاری دشمن میتوان گفت که جنرال دوستم یک انسان روئین تن و شکست ناپذیر است. دوستم از آغاز فعالیت تا کنون آماج بیش از 20 حملهٔ تروریستی، انتحاری و مین گذاری بوده، ولی از تمام آنها جان سالم بدر برده است. ازآن جمله من یک خبر شگفت انگیز را که از رادیو مسکو شنیده بودم بشما بازگو میکنم:
سال 2000 هنگامی که جنرال دوستم با حمایت هوایی نیروهای ائتلاف بین المللی به خاطر اشغال بوینی قره (شولگر) به مقصد هجوم به شهر مزار شریف، سرگرم پیکار با طالبان بود، رادیو مسکو خبر داد که امروز جنرال دوستم در اثر اصابت یک راکت در حوالی شولگر به قتل رسید. من مشوش شده فورا با سید کامل مسئول امنیتی جنبش تماس گرفته جویای حقیقت شدم. او خبر نداشت. گفتم اگر جنرال صحت دارد طوری کنید که آواز خود را به گوش جهانیان برساند و همینطورهم شد. من چند سال قبل جریان این حادثهٔ خطرناک را با تمام جزئیات آن از زبان شخص جنرال دوستم شنیده ام.
در چند سال اخیر دسایسی که از طرف دشمنان و حلقات شوینیستی اطراف ارگ به مقصد ترور شخصیت این ابر مرد تاریخ با استفاده از عناصر سست عنصر، نفاق انداز و خودفروش سازماندهی شده بود، توسط رسانه های اجیر بی شرمانه تبلیغ میشد. آنها هرچه کوشیدند با لجن پراکنی ها حقایق را وارونه جلوه دهند، اما این لجنها بسوی خودشان پرتاب شد و چهره های خودشانرا کثیفتر وآلوده تر ساخت.
در رابطه به رمز پیروزی وعوامل محبوبیت جنرال دوستم در میان توده ها میتوان دهها و صدها مثال ذکر کرد، اما میخواهم در مورد شهرت جهانی او نیز مثالهایی ذکر کنم:
§ روزنامهٔ مشهوربین المللی «الشرق الاوسط» که از لندن به زبان عربی نشر میشود، در اوج اختلاف طالبان و جمعیت با جنبش اسلامی افغانستان شعری از یک شاعر عرب زیر عنوان «دیدبان تونل» با یک پورتریت پر صلابت جنرال دوستم نشر کرده، نفوذ و صلاحیت اورا در میان توده ها و حمایت از تونل سالنگ ستوده بود. ما این پورتریت را در پایان مقاله نشر میکنیم.
§ مورخ و اسلام شناس بنام امریکایی برایان گلین ویلیامز استاد دانشگاه ماساچوست امریکا، کتابی به نام «آخرین سپهسالار» نوشته که به زبانهای دیگر از جمله زبان فارسی ترجمه و نشر شده است. مولف کتاب با مراجعه به اسناد و منابع مختلف داخلی و خارجی و مصاحبهٔ مکرر با شخص جنرال دوستم و افسران اشتراک کننده در جنگ ضد طالبان در ولایات شمال افغانستان این اثر خود را نوشته وآنرا «تاریخ زنده» نامیده است. مولف در اثر ارزندهٔ خود روی ابعاد مختلف شخصیت جنرال دوستم روشنی انداخته و اورا به نام قدرتمندترین مرد شمال یاد کرده است.
§ هالیود» کمپنی مشهور فلم سازی جهان در امریکا با تهیهٔ یک فلم هنری هیجان انگیز به نام «دوازده جنگاور»، سیمای قهرمانانهٔ جنرال دوستم را درنبرد مظفرانهٔ اشغال شهر مزار شریف به سواری اسپ و سربازان اسپ سوار خود موفقانه به تصویر کشیده و به جهانیان اعلان کرده است. آرتیست نام آور امریکایی «نوید نگهبان» که نقش جنرال دوستم را درین فلم بازی کره، ضمن تأکید بر شهامت و دلاوری جنرال دوستم میگوید که او سوارکاری چیره دست است و از همان خرد سالی با اسب سواری بزرگ شده است و به نقل از سربازان امریکایی اشتراک کننده درین جنگ میگوید که «بدون حمایت دوستم و جنگ جویان اسب سوارش اصلا ممکن نبود که در آن نبرد پیروزشوند».
§ همچنان در بخشی از خبرنامه‌ای که در صفحه رسمی "معاونت دوم ریاست‌جمهوری" منتشر شده سال گذشته طی ملاقاتی که جنرال اسکات میلررهبر سازمان بین المللی ناتوطی ملاقاتی که با معاون اول ریاست جمهوری افغانستان به عمل آورد، دو مدال قهرمانی را به پاس خدمات او از آدرس سازمان مذکور به سترجنرال عبدالرشید دوستم اهدا کرده است."
اما اکنون که ابرهای تیرهٔ اتهامات ناروای خود فروشان با وجود حمایهٔ برخی از قدرتهای بزرگ خارجی، در برابر آفتاب حقیقت، متلاشی شده و دسایس دشمنان داخلی و خارجی باشتراک حلقات معلوم الحال اطراف ارگ به شکست مفتضانه منجر گردیده و دوستم چون ابرمردی روئین تن با قامت استوار و لبخند مظفرانه با متانت و غرور در جایگاه خود استاده است، اعلان فرمان رئیس جمهور دولت اسلامی افغانستان مبنی بر اعطای «رتبهٔ مارشالی به شخصیت سیاسی کشور محترم عبد الرشید دوستم به پاس خدمات ایشان در حل بن بستهای سیاسی و تأمین ثبات کشور» بر اساس حکم فقرهٔ (19) مادهٔ (64) قانون اساسی افغانستان، اقدامی ستوده و حق شناسانه است، زیرا اقرار به شخصیت سیاسی و نقش مارشال دوستم در«حل بن بستهای سیاسی و تأمین ثبات کشور»، اعتراف به یک حقیقت انکار ناپذیر تاریخی است.
ما این پیروزی بزرگ را به رهبر ملی تورکان افغانستان جناب مارشال دوستم تبریک و تهنیت گفته، برایش عمر دراز و موفقیتهای روز افزون آرزو میکنیم.
پروفیسور شرعی جوزجانی
09.07.2020
پورتریت مارشال دوستم که توسط یک نقاش ورزیدهٔ عرب به تصویر کشیده شده و در جریدهٔ عربی بین المللی«الشرق الاوسط» چاپ لندن با یک قطعه شعر به نشر رسیده است.
بالا
بازگشت