دکتورعلی احمد کریمی

پایان عصراسلام کریمف

اسلام کریمف درسال 1938 دردوران اوج اختناق استالین درشهرسمرقند ازبکستان زاده شد،پدرش درآن زمان زندانی گردید ومادرش به غمخواروی پرداخت ومادرش بعدازآزادی شوهرش اززندان اورا به پروشگاه یتیمان تسلیم نمود. اسلام کریمف ازانستیتوت پولیتخنیک تاشکند فارغ گردید ودردرجات مختلف دولت ایفای وظیفه نمود. گرباچف درسال 1989 اورا به صفت منشی اول ازبکستان انتخاب نمود. کریمف ازفروپاشی شوروی ناراضی بود وحتی درسال 1991 بطورغیررسمی ازکودتاچیان برعلیه گرباچف حمایت نمود وبا سازمانهای که طرفدار برگشت به شوروی سابق بودند همرایی نمود. بعدازفروپاشی شوروی در سال 1991 بگونه ای رییس جمهورمطلق العنان ویکه تازوبی رقیب وعده داد که دموکراسی، ثبات وشگوفایی را برای ازبکستان تامین نماید وازدموکراسی وآزادی های مدنی بدون درنظرداشت اراده عمومی مطابق میل خود  دفاع نمود.کریمف توانست که دردشوارترین سالها ازبکستان را ازجنگ داخلی نجات بدهد. درسیاست خارجی طرفدارنزدیکی روابط باغرب وتقویت روابط با روسیه بود اگرچه ازعضویت به سازمان قرارداد امنیت دستجمعی که تمام کشورهای مشترک المنافع عضویت آن رادارند خارج گردید وبه عضویت اتحادیه یور-آسیا که پوتین مبتکرآن است نه پیوست. کریمف درزمان زمامداری خود درراس کلانهای قومی قرارداشت وتوانست توازن رامیان آنها حفظ نماید. اسلام کریمف توانست ناراضیان ومخالفین را به بهانه جنگ با اسلام گرایان بطوربیرحمانه سرکوب نماید. درقیام سال 2005 درشهراندی جان که منجربه قتل صدها تن گردید مدافعین حقوق بشر اورا چون بیرحم ترین دکتاتورآسیا محکوم نمودند واما امریکا وسایرسران کشورغرب که اجازه پایگاه نظامی امریکا رابرای انتقال تجهیزات وپروازهواپیما های نظامی امریکا به افغانستان داده بود ازقتل وکشتاردکتاتور چشم پوشی نمودند. فقر وبیکاری اکثریت، سیل مهاجرت ازبکها درکشورهای خارج ومخصوصا روسیه، نزاع های قومی که کریمف مانند استالین به همسازی اجباری تاجکهای های ازبکستان ومخصوصا سمرقندی ها پرداخت، اختلافات شدید با تاجکستان وقرغزستان وروآوردن جوانان به سازمانهای تروریستی بویژه دردره فرغانه وطبق گزارشهای رسمی پیوستن بیشترازدوهزار ازبک به خطرناک ترین سازمان تروریستی داعش که درقلمروافغانستان پایگاه دارند ازعوامل خطرناک برای بی ثباتی ازبکستان ومنطقه محسوب میگردد که می تواند دامنگیر قزاقستان نیزگردد.دولتهای دکتاتورمعمولن رمزآلود اند واین رمزآلودی باعث آن گردید که نخست وزیرترکیه زودتر ازدولت ازبکستان درگذشت رییس جمهوررا به مردم تسلیت بگوید.  اسلام کریمف مانند سایررهبران شرق درزمان حیات خود نه توانست فرد مشخصی رابگونه وارث ورهبر آینده مردم ازبکستان تبارزبدهد به باورآگاهان ازبکستان بعد ازکریمف شاهد  جنگ قدرت ونه تغیرنظام خواهد بود، کشورهای منطقه ازآن جمله امریکا وروسیه نمی خواهند تادرتعویض قدرت ازبکستان که ازکشورهای مهم وپرجمعیت درآسیای میانه است دچارهرج ومرج گردد واگرخلاء قدرت صورت بگیرد فقروبیکاری شرایط رابرای بی ثباتی وهرج ومرج تسریع خواهد بخشید. آگاهان سیاسی وکشورهای منطقه وجهان بعدازپایان عصرکریمف درباره جانشین آن بیشترپیشگویی وگمانه زنی مینمایند.  شوکت میرزایف نخست وزیرورستم عظمیمف معاون نخست وزیر را ازجانیشنان احتمالی اوپیشگویی می نمایند. میرزایف طبع زورگویانه دارد وبا رییس امنیت ملی ونیروهای پولیس که نقش تعین کننده ترازاردو را در بی ثباتی های داخلی دارد ارتباط نزدیک دارد رستم عظیمف جون سیاستمدار موثر درروابط بین المللی و مئاکره کننده جذاب شهرت دارد وگذشته ازآن رابطه شخصی با علی شیرعثمانف ملیادرروسی ازبک تباردارد. دولت درازبکستان به اندازه رمزآلود است که اکثرآگاهان را ازپیشگویی درباره جانیشین آینده دچارشک وتردید گردانیده است ولی اکثریت اتفاق نظردارند که بعد ازپایان عصراسلام کریمف ازبکستان بخاطرجانشین جدید مانند ترکمنستان دچاربی نظمی نگردد ولی اختلاف با همسایگان ، افراطگرایی وفقروبیکاری می تواند زمینه سازبی ثباتی ها درآینده گردد ومردم ازبکستان که ازدوران زمامداری طولانی اسلام کریمف خسته گردیده اند شایسته وسزاواردموکراسی وآزادی مدنی میباشند واین آرزوها بدون مبارزه بافساد که ازبکستان درردیف 150 کشورهای فاسد جهان قراردارد ناممکن به نظر میآید .

دکتورعلی احمد کریمی- تحلیلگراموربین المللی- مسکو