دکتر شاه محمود
برگشت ژئوپولیتیکی روسیه امروز درافغانستان
وا قعا ت و شرایط سریح التغیر زما ن در گوشه و کنار جهان در خصوص افغانستان امروز شرایطی را به ارمغان أورده و دارد میأ ورد که علاوه از باز یگران سیاسی بین المللی در حال خروج سال 2014 , بازیگران منطقوی, پاکستان, هند, ایران, روسیه سرا پاچه شده با شتابزه دگی هر یک به شکل از اشکال در داخل کشور هایشان أمادگی گرفته و هم میخواهند جای پای قوی در نقاط مختلف جیو پولوتیکی سر زمین افغانها از لحاظ جغرافیائئ و أینده سیاسی أن به نحوی از أنها به هر قیمتی داشته باشند . زیرا افغانستان شناسی به قول و نوشتهء یکی از مورخین شهیر ملاه فیض محمد کاتب مرحوم در سراج التواریخ جلد سوم قسمت اول, تحت عنوان (ذکر عرض و استدعای خدمت نمودن اسلامیان دول خارجه در افغانستان و جواب حضرت والا که به نگارش رفت..... دور از تذکار نیست که منحیث المجموع دولتین امپراطوری دنیا از طریق خاکهای همحدود در وجود وطن ما و از اینطریق أسایش و عا ئید تجاری, تو سعه و امن سر زمینهای خویش را مبینند).1.
بنظر بنده این بدأن معنا ست که دروس علم تاریخ همیشه جاویدانست, اما متاءسفانه دولتمردان جهان الیوم, با نداشتن أگاهی حتی متوسط, کمتر دروس تاریخ را در نظر میدارند و به أنها اهمیت قائل اند, همانا دچار اشتباهات نا بخشودنی به قیمت نیستی شان تمام میشوند.
همچنان به قول عا لم و مورخ معروف کلاسیک روس, سرگی میخالوویچ سالاویوف در کتابش تحت عنوان, (تاریخ روسیه از أوان قدیم), متذکرشده است که ( علم تاریخ ظالم ترین معلم است,هر گاه هر أنکه دروس تاریخ را بدون اعتنا و اهمیت در نظرنگیرد, شدیدترین جزا خواهد دید !)2 .
دولت روسیه کنونی با نظام الیگارشی بورژوازی کاپیتالیزم نوع روسی,دارای موجودیت میراث ازفرهنگهای سیاسی, اجتما عی اجداد وابسته با أداب, رسوم, ذهنیت,معاشرت, طرز تفکر, اخلاق, ارزشها, سنت, مدنیت, معنویت,الویت, عنعنات, از أوان قرون ابتدائئ, ملوکالتوایئفئ با داشتن مذهب بتپرستی, ازنیمه دوم قرن 9 در سال 862 میلادی ایجاد دولت ابتدائئ دموکراسی مشابه روم قدیم توسط برادران ریوریکی – ویکینگهای اهل دنمارک و ناروی که با روسها دادو ستد عادلانه معا ملات تجارتی موفقانه عائداتی دا شتند, بنا به دعوت و پیشنهادات روسها از ایشان در این سر زمین برای روسیچی ها وقت, دولت مدرن با انستیتوتهایش مطابق شرایط همانو قت ایجاد نمودند. در قرن 10 در سال 988 برادران ریوریک علاوتاء جهت اداره بهتر دولت واداره مردم در از بین بردن انارشیزم و أوردن نضم بهتر, مذهب ارتودوکسی عیسوی نوع مذهب رسمی امپراطوری روم باستان- بیزانتی و یونان را با جدیت و خونریزی در این سر زمین مروج نمودند و مذهب بتپرستی را لغو و غیررسمی اعلام داشتند , وحروف الفبا (کریلیث) توسط دو جوان به اسمای( کریل و میفود) اهل مقدونیا یونان از مذهب ارتودوکس عیسوی دراین خاک رسماء مروج ساخته شد که تا امروز ادامه دارد. بعداء پس از لشکر کشی ها و جنگهای طولانی از اوسط قرن 13تا اوسط دوم قرن 15 (امپراطوری ارده طلائئ) – یوغ تاتارو مغولهای چنگیز در این ملک حکمفرما شد, ما بعد أن ایوانها ی سوم و چهارم, از همان سلسله نواده های میراثی ریوریکیوچ ها یوغ ارده طلائئ حکمفرمائئ 200 ساله را شکست داده دولت شاهی را تاسیس نموده به سر زمین و سعت بخشیدند, بعد از فوت ایوان چهارم در اثر لشکر کشی های ممالک سویدن, پولند, لتوانی, ایام غبار سیاسی , نظامی و عرج ومرج داخلی اوج خشونت گرفت که از نیمه دوم قرن 16 تا سده 17 دوام داشت , تا اینکه قیامهای مردمی برهبری روشنفکران روس (مینین و پژارسکی) اجنبییان را وادار به شکست وبه دوره 800 ساله مجموع سلطنتی که از سده 9 أغاز شده بود زمامداری فوق خاتمه بخشیده شد. درنیمه دوم سده 17, رومانوف الکسی میخایلوویچ در سال 1670 توسط مردم در کلیسا مذهبی که پدرش یکی از رهبران مذهبی بود, طور أزاد به صفت تزار- پادشاه جدید روسیه انتخاب شد. نامبرده نیز از جمله خویشاوندان دور همان ریوریکی ها بود . بعد از فوت شاه تزار الکسی در سال 1682 پطر اول پسرش که هنوز بلوغ نبود طور میراثی به تخت سلطنت رسید. نا مبرده پس از فتوحات زیاد و غصب سر زمینها, خود را در سال 1721 پطر کبیر و خانمش یکاترینا ألمانی تبار را اولین امپراطورسر زمین روس اعلام و تاجگزاری نمودند. بعد از وفات وی ملکه یوکاترینا وغیره, وغیره , 300 ساله سلطنت میراثی خانواده رومانوف ادامه داشت. اما بعد به لباس دیگر قد اندام سلسله سیاسی چپی تروتسکیزم- لینینیزم- ستالینیزم, امپراطوری سرخ 70 سال دوام یافت. همه و همه دولتداران فوق تا امروز وابسته به صادرات نفت, گاز, جنگلات, فلزات, اسلحه, ماشین ألات, غله جات, بیشتر به اروپا, مصروف در تقسیم عائئدات گزاف بین حلقات رهبری و خانواده, خویشان, و دوستان ایشان اند. فدراسیون روسیه بزرگترین کشور جهان با مساحت 17,5 ملیون متر مربع, تا امروز بیشتر مشغول سیاست داخلی در امر امنیتَ, ثبات, در همکوبیدن اغتشاشات داخلی, بحران مشروعیت نظام پس از انتخابات دومای دولتی و متعاقباء ریا ست جمهوری سال 2012 میلادی مصروف و مشغول بوده و در ارتباط مسایل افغانستان چندان دلچسپی و توجوع نداشته. امروزدلا یل تصمیم گیری سیاسی, نظامی دست پاچه شدن روسیه همسایه ستراتیژیکی دور و دیرنه قدیمالایام افغانستان نهفته در اینست : 1- همسایگان دور و نزدیک ژئوپولیتیکی افغانستان,هر یک, ایران, پاکستان, هند, متکی به نیروهای خویش بدون دستبازی بیگانگان ) از سال 2014 أمادگی قوی دارند, همچنان 5 کشور أسیا مرکزی به (همکاری وکمک) اجنبی سپانسر از قبیل روسیه, امریکا, ناتو, هند,پاکستان, سعودی, قطر, ترکیه, وغیره, به بهانه (أمد أمد القاعده و طا لبان), و پرداخت گزاف رشوه به دولتمردان و نظامیان رهبران کهنه و فرتوت رژیمهای ماداملعمر أسیای میانه أمادگی نسبی دارند, ولی در عمل موجودیت سیاسی, نظامی, اقتصادی برای ممالک سپانسر,اولاء منافع ملی ایشان مطرح است نه ممالک أسیای مرکزی و افغانستان! زیرا بتاسی از مقررات حقوق بینالدول و فن دپلوماتیک امضا هر نوع معاهده بینالدولتین در قدم اول منافع ملی خود را کشورمبتکردر نظر میگیرد.
2- تا امروز روسیه مقنع به این بود که موجودیت أمریکا - ناتو در افغانستان در منافع و امنیت ژئوپولوتیکی روسیه و أسیای مرکزی نیز یاری میرساند.
3- در 2013 - 2014 خلای خروج قشون خارجی همان شرایط سیاسی, نظامی, ایام تشنج سالهای 1990 را در افغانستان بوجود خواهد أورد که بدون شک تاثیرات منفی اش در أسیای مرکزی و روسیه ثرایت مینماید.
4- بدون موجودیت فزیکی, سیاسی - نظامی روسیه در نقاط مختلف مهم صوقالجیشی افغانستان منافع ملی روسیه در منطقه به خطر افتاده و از تائثیرات سیاست استراتیژیک أن در أسیا مرکزی, جنوبی,و غربی دیگر نیز بیشتر کا سته میشود و در قدم أول أسیا میانه را بدون افغانستان مرا قبت و کنترول نخواهد توا نست.
5- بدون بودن روسیه در افغا نستان امنیت ملی روسیه به خطر افتاده, مواد مخدر, اکسترمیزم مذهبی, قاچاق اسلحه و انسان, اسلامگرائئ افراطی, بنیادگرائئ, تروریزم, در أسیا مرکزی و روسیه سرایت خواهد نمود.
6- جهت توافق و پشتیبانی اجتماع و جوامع مدنی در روسیه و افغا نستان دلائل و علت بر گشت روسیه در افغانستان ارتباط داده میشود به سهولت بخشیدن ترمیم اسلحه و مهمات ساخت روسیه در استفاده نظام قوای مسلح افغانستان و أموزش افسران و عسا کر .
7- حضور در افغانستان اطلا عات و معلومات بیشتر و با کیفیت از اوضاع داخلی سیاسی , نظامی, اقتصادی , مواد مخدر که تولیداتش بمراتب رو به افزایش است, معلومات و اطلاعات مهم در مورد نا راضیان قفقاز و چیچین که در سلهای 1999 دولت طالبان حکومت اسلان مسحدوف را در چیچنیا بر سمت شناخته بود,که أنوقت مشاور ریس جمهور روسیه سرگی یاستر ژیمسکی اعلام داشت که بالای طالبان بم اتوم کوچک پرتاب خواهیم کرد. این موضوعات همه مجموعاء در أینده برای روسیه خیلی ها مهم و در سیاست تصمیم گیری أن کمک خواهد نمود.
8- پایگاه های ترمیمگاهای تخنیکی نظامی باید در 3 نقاط افغانستان ایجاد گردد, در محل فرقه راکتهای اس اس 15 نوع اسکات شوروی سابق, دردهدادی مزار شریف, در بگرام نزدیک کابل, در شندند هرات, که هر سه محلات نامبرده از جمله پا یگاهای مهم نظامی استراتیژیکی اتحاد شروی به شمار میرفت.
روی این ملهوظات وواقعات تلخ فوق, وزارت دفاع روسیه بعد از واگزاری پایگاه نظامی شهر اولیا نوفسک در اجاره خدمت هواپیماها ی نظامی نا تو طور ترانزیت از افغانستان در صدد مذا کرات با مقامات أمریکا و ناتو در مورد برگشت فزیکی ستراتیژیکی خود تحت نام ترمیمات تخنیکی نظامی, تهیه پرزه جات و تربیه نظامیان افغان شد که همانا چند یوم قبل در اوائل برج اپریل سالجاری سفیر قبلی امریکا در روسیه, فعلاء معاون سازمان اتلانتیک شمالی طی سفردر مسکو توافق نسبی در بر گشت روسیه در افغانستان صورت گرفته است ودر أینده نا تو و أمریکا انواع مهمات بیشتر نظامی ساخت روسیه برا ی قوای مسلح افغانستان که اشنائئ استفاده بیشتر دارند خریداری خواهد نمود, پس همان مهمات همیشه به ترمیم ضرورت دارند.
بعد از بدست أمدن توافق موضوع فوق با ناتو – امریکا و به همکاری ایشان, روسیه با مقامات دولت فعلی یا أ ینده افغانی تفاهمنامه و مذاکرات انجام خواهد داد.
وا ضیح است که در شرایط نا گوار فعلی و أینده افغانستان موجودیت پایگاهای (ترمیمی- تخنیکی) نظامی روسها مورد حمله طالبان یا دیگر نظامیان مسلح قرار خواهد گرفت, پس برای دفاع أنها, همانا شرایط برای دخول بیشتر قوای نظامی روسیه ضرورت خواهد افتاد.
به قول سیاست شناس معروف بین المللی وینستون چیرچیل صدراعظم وقت بریتانیا کبیر , که ( در سیاست هیچگاه نه دایمی و هیچگاه بلی دایمی و همچنان هیچ وقت دوستی و دشمنی همیشگی وجود ندارد, بلکه فقط منافع دایمی وجود دارد !). 3 .
ضمنناء روسیه مصمم گردیده تا درأ ینده مانند فرانسه فرقه نظامی از اجیران خارجی که بنام ( لیگیون خارجی) مسهور است و امروز مشغول جنگ در کشور افریقائئ مالی اند, ایجاد و هچنان مانند امریکا که امروز و دیروز در ممالک بهار عرب و سوریه , عساکرش شرکت نداشته فقط اسلحه کمک نموده توسط غیر امریکائیها می جنگند. قابل تذکار است که در اینده امریکا – ناتو چنین عملی نظا می را در افغانستان نیز خواهد پیشبرد.
سرمحقق دکتر شاه محمود استاد دانشگاه دولتی روابط بین الملل امور دپلوماتیک مسکو و انستیتوت شرق شناسی اکادمی علوم فدراسیون روسیه
: موخذ
ارشیف دولتی روسیه --
ملاه فیض محمد کاتب , سراج التواریخ جلد سوم قسمت اول - 1
سرگی میخالوویچ سالاویوف (تاریخ روسیه از أوان قدیم) علمی أ ثار - 2
3- دفتر خاطرات وینستون چیرچیل صدراعظم وقت بریتانیا کبیر
بالا
بازگشت