عبدالواحد خرم
ستراتیژی هند در قبال کشور های اسیای میانه وافغانستان
نویسنده : عبدالواحد خرم، دهلی جدید ، اگست 2013
بحث در این مقاله در موردعلاقه مندی هند، فرصت ها وتحلیل ها پیرامون روابط هند با اسیای میانه وافغانستان می باشد . پس از سقوط اتحاد شوروی 15 کشور سوسیالستی صاحب استقلال شدند، هند در گذشته وپس از آن تاثیرات خود را بالای 5 کشور آسیای میانه داشته است، زیرا این کشور ها همسایگان دور هند محسوب می گردند طور مثال در ظرف 2 ساعت پرواز بجای ممبی وکلکته می توان به تاشکند رسید. قبلا از سقوط شوروی ودر حال حاضر هند علاقه مند تنظیم ثبات در منطقه می باشد .
در سال 1991 اسلام عبدالغنی ویچ کریموف، نور سلطان نظرباییف که اولین سفر رسمی اش به خارج حساب می گردید از هندوستان دیدار بعمل اوردند وهمچنان در سال 1992 عسکر آقاییف رییس جمهور قرغزستان وصفر مراد نیازوف رییس جمهوری ترکمنستان ودر سال 1993 عبدالله جانوف با آنکه جنگ داخلی در سال 1992 در دوشنبه آغاز گردیده بود از دهلی دیدن کرده وهمه شان روی همکاری های متقابل ودوستی بیشتر تبادل افکار به عمل اوردند.
این سفر ها برای تحکیم دوستی میان هند وکشور های آسیای میانه تاثیرات خوبی را بجا گذاشت . مشکل عمده ایکه از لحاظ اقتصادی برای هند در آن زمان وجود داشت همانا پس از سقوط شوروی مدت زمانی یک رکود اقتصادی که مانع صادرات هند گردیده بود بمیان آمد زیرا آنزمان 50 ملیون انسانهای ساکن در آسیای میانه ( ارقام 1991 ) در انزوا ازسیستم بانکداری خوب ونا اشنا به مارکیت های بین المللی زنده گی داشته ودر زمان جنگ دوم جهانی از مناطق آسیای میانه استالین منحیث مناطق ریزرف برای تولید مواد خام،تداوی معیوبین ومعلولین، مواظبت از آنها واستراحت گاه عساکر خسته ازجنگ استفاده می برد .
بعد از جنگ دوم خصوصا در قزاقستان توجه بیشتر بخاطر هم سرحد بودنش با روسیه شوروی صورت گرفت وتمرکز تولیدات صنایع حربی، سیستم های راکت های پیشرفته وراه داردر ادیسه والماتا و استخراج یورانیم رویدست گرفته شد مهمتر از ان اقتصاد این کشور ها پیوسته به زراعت بوده ومحصولات عمده آنها را پخته تشکیل داده ومی دهد همه ساله جمع آوری آن بدست مردم بوده که شاگردان مکاتب را خلاف میل والدین به جمع آوری پخته اعزام می دارند که پرابلم های زیادی را میان دختران وپسران ببار می آورد . پخته را در حقیقت طلا سفید می نامند استخراج معادن خام نیز از منابع بزرگی وعایداتی این مناطق می باشد.
از لحاظ سیاسی وکلتوری
هندوستان بهره های زیادی منحیث اولین کشور غیر کمونیستی از شوروی سابق در خصوص فراهم نمودن بور سهای تحصیلی آنهم در رشته های مهم طب وانجینری برده است افتتاح پست دیپلوماتیک در سال 1987 در اسیای مرکزی(تاشکند) بخاطر برگذاری فستیوال ها هند که درهمین جاها برگذار می گشت وجنرال قونسلگری تاشکند در 5 کشور اسیایی میانه انرا اداره می کرد . این مقام در پیوند بامحصلین هندی بوده وبه مشوره ها وکمک هایشان محصلین هندی در رشته های انجنیری وطب اموزش می دیدند ومصروف بودند زیرا همین اکنون شمولیت در هند در رشته های طب وانجینری به اتباع اش مشکل بوده وبه خارجیان واسطه قوی ضرورت است .
دوکمپنی مشهور هند بنام تاتا ولارسن توبرا که انعام های زیادی را بدست اورده اجازه فعالیت خوبی را در این منطقه داشت انجنیران هندی در تاشکند، سمر قند وبخارا بهترین هوتل ها را اعمار کردند .
در ماه مارچ 1992 اولین سفارت خانه هند در آسیای میانه گشایش یافت ، روابط میان مردمان کشور های اسیای میانه وهندوستان بر قرار گردید ورفت وامد ها اغاز گشت ومردم به ارزوهای دیرینه شان رسیدند وبه اصطلاح غربی ها دموکراسی به میان آمد .
در عرصه سیاست اقتصادی پیشرفت های قابل ملاحظه در خصوص تولیدات برق اسیای میانه به کمک هند به مشاهده می رسد که هند در این مورد با داشتن اوقیانوس بزرگ بنام بحر هند وچگونگی استفاده ازنیرو های آبی تجارب کافی دارد .
حکومات آسیای میانه وافغانستان ازسفارت خانه هندوستان مقیم کشور های شان بنابر نا آرامی های موجود در پاکستان وخصوصا ویزه های رایگان هند به افرادیکه جهت تداوی به دهلی می آیند خرسند به نظرمی رسند واحترام زیاد قایل هستند وهکذا پاسپورت های رسمی اتباع هند در این کشور ها به شمول روسیه به ویزه ضرورت ندارد هند کشور قابل قبول به کشور های سابق شوروی بوده که در دراز مدت توانسته موقف بیطرفانه خود را حفظ نماید . سخن سالهاست در مورد پروژه بزرگ گاز بنام تی ای پی می رود که درسال 2011 برای باردوم انتقال گاز از فاصله 1735 کیلومتر ازترکمنستان پس از عبور از افغانستان وپاکستان به هند می رسد که قراراست تا 5 سال آینده شروع به کار نماید .
رول هند درآسیای میانه از نقطه نظر همکاری های تکنالوژی معلوماتی مانند افغانستان برجسته است . هندوستان در بخش تکنالوژی معلوماتی کمک های زیادی نموده است که می توان از چند پروژه آن نام برد: مر کز آی تی جواهر لعل نهرو در تاشکند، مرکز ای تی بیدیل در شهر دوشنبه، انستیتوت ملی برای تکنالوژی معلوماتی در آلما آتا در سال 2006 ومرکز ای تی در شهر بیشکیک قرغزستان در سال 2007 .
روابط آسیای میانه با هندوستان :
این روابط اغاز از سال 1992 به مرحله نوین پاگذاشته است که کشور ها برای تشخیص هویت های ملی شان وتبادل تجارب استفاده اعظمی برده اند انها از فرهنگ مشترک دوره بابریان وساختار ملی پس از استقلال 1947 ونقش هند در غیر مستعمره بودن منحیث نمونه بارز یاد کرده و انها در این زمان مدت یک ونیم قرن در مستعمره شوروی زنده گی می کردند. کشور های آسیای میانه از تجارب هند به گونه راهنما در ساختار ملی شان استفاده بردند . در سال 1992 قرغزستان اولین کشوری بود که پیشنهاد بالا رفتن ارتقای ظرفیت منابع بشری را در سکتور پروگرام ای تی ایس هندوستان کرد وهکذا علاوه بر سکتور بانکی شرکت های کوچک ومتوسط وهمچنان به بخش های دیپلوماتیک نیز استفاده برده شد، این موضوع به اثبات می رساند که میرا ثهای غنی اسلامی رول عمده را در باره احیا مجددهویت های ملی بازی می کند، سمبول این میراث هاهمچنان نظریات امام بخاری، با همکاری های علمی و بشری کادر های اسلامی چون البیرونی، ال فارابی ومنجم سلطان الغ بیگ وصوفیان اسلامی همچو احمد یوسف وطریقه نقشبندیه محسوب می گردند .
در جریان تسلط استعمار شرق وغرب این میراث ها ازبین رفته بود که بعد از ختم جنگ سرد آهسته آهسته احیا گردید واین میراث ها باعث ان گشت تا فرصت ها وامکانات بیشتری در راه اعمار وتجدید راه نوین ابریشم بوجود آید .
راه نوین ابریشم :
یک شبکه راه ها وانتقال محموله ها با عبور از افغانستان وکشور چین بوده که نه تنها برای تجارت بلکه برای انتقال فرهنگ ها، تبادل وحاصل نظریات وایده ها استفاده شده وبودیزم را در زمان امپراطوری آ شوکا از راه کشمیر زیبا واز همین راه کهن ابریشم پس از عبور از افغانستان واسیای میانه به چین می رساند .
بادر نظر داشت اهمیت راه قدیم ابریشم وحال که در قرن 21 بوسیله تکنالوژی ایجاد شده فرصت های زیادی بمیان امده تا موضوع قوی گردد اکثریت چالش های مفکوروی وفزیکی برخاسته به اطراف راه سابق شمال وجنوب راه ابریشم بستگی به ثبات سیاسی وجغرافیای محیطی دارد که نقش افغانستان در آن با اهمیت بوده وبه سرمایه گذاری زیاد ضرورت دارد.
هند در ده سال آخیر 2 بلیون دالر به افغانستان کمک کرده است این کمک با وجودمشکلات موجود هند این کشور را بزرگترین همکار منطقوی ساخته است . اخیرا در دهلی کنفرانس سرمایه گذاری در مورد افغانستان برگذار گردید که در ان پیرامون استخراج مواد مفیده جامد، اعمار ساختمان ها، ارتباطات، زراعت وکارخانجات کوچک ، صحت و دوا سازی، تعلیم وتربیه، ای تی وسکتور های دیگری بحث گردیده است . تامین ارتباط شمال وجنوب برای هند به آسیای میانه وبلاخره به اسیای جنوبی واروپا خیلی باارزش است . که مسایل فوق بستگی به ثبات اوضاع به پاکستان وافغانستان دارد راه کهنه ابریشم با راه نوین اش فرق دارد همه دست اورد ها وابسته به پالیسی اسیای مر کزی باهند وسرمایه گذاری هند در این مناطق وافغانستان می باشد .
چین چه می خواهد : چین در این مناطق در فکر منافع، انکشاف واعمار ساختمان ها،بادر نظر داشت موقعیت استراتیژیک اش واستفاده از منابع طبیعی واحداث راه ها می باشد بازیگران منطقوی وجهانی توجه زیاد به اسیای میانه دارند چین برای خود شاخصه مهمی را ایجاد کرده است تا بتواند از طریق تجارت ، معاملات انرژیتیک ، قرار داد های نظامی پایگاه های داشته وبه همکاری های شانگهای ادامه دهد . منافع اساسی چین را انرژی ، تجارت واتحاد با اهداف دراز مدت صادرات اسلحه نظامی وگسترش نفوذ در عرصه سیاسی وکلتوری تشکیل می دهد.
روسیه : خواهان حفظ منافع ؛ صنعت ، فرهنگ ، زبان، نژاد ومنابع خود بوده و هر گز نمی خواهد دیگران مانع در زنده گی این مناطق شوند روسیه همکار بزرگ وحامی کشور های مسقل منافع المشترک بوده و معاملات چین وروسیه باهم فرق دارد.
امریکا : سعی دارد تا دست چین وروسیه را از آسیای مرکزی کوتاه سازد وبه اسیای جنوبی آنهارا نزدیک سازد وتمر کز زیاد بالای هند وبازار هند صورت گیرد این طرح در صورتی عملی است که در افغانستان صلح بوجود آید وانتقال کالا از هند وپاکستان به اسیای میانه وبرعکس آن صورت گیرد وامریکا خواهان ایجاد دموکراسی در اسیای مرکزی بوده ومی خواهد با تروریزم در آسیای میانه مقابله کند مانند انقلاب روسیه در گرجستان، انقلاب نارنجی اوکرایین ، انقلاب سفید در قرغزستان واعتراضات خشونت بار در تاجیکستان واز بکستان ، امریکامنافع تجاری خود را از طریق بازیگران وانجو های غیر دولتی در این مناطق می پالد .
اقدامات اولیه هندوستان برای افغانستان :
برای هند لازم می افتد تا از پروژه های عام المنفعه در افغانستان حمایت کند، این حمایت به شمول کمک های تعلیمی نظامی، انتقال برق از پلخمری تا کابل بنام تاجیک برق، در بخش تعلیمات نظامی، تکنالوژی معلوماتی، صحت، همکاری های نظامی وترنینگها ، استفاده از متخصیصین در بخش های نظامی، تشویق روابط کلتوری تحکیم وانکشافات ان ، کمک در ایجاد وتقویت انستیتوت های دموکراتیک توسعه ساختار همکاری های بین الدولتی خلاصه می گردد.
نتیجه گیری :
وسعت دادن راه ریل از طریق تاجکستان به چین که چین واسیای مرکزی را وصل می سازد در مرحله نهایی قرار دارد در 2 دهه اخیر به اثبات رسید که هندوستان رول برجسته در اسیای میانه داشته وتقویت این رابطه توسط دو نگرانی انعکاس می یابدیکی حفظ ومتنوع سازی پایگاه های انرژی هند که باعث رقابت شدید شده ودیگری حضور گروپ های بنیاد گر که توسط چین کمک می شود وهمچنان نا معلوم بودن وضعیت در پاکستان که در بی ثباتی اسیای مرکزی نقش منفی می تواند داشته باشد .
گروپ ها خراب کار به انتقال مواد مخدر کمک می نمایند و فروش اسلحه را نیز ساز ماندهی میدارند .دوم اینکه پیشرفت های سریع الوقوع هند باعث نگرانی پاکستان گردیده وپاکستان اگاهانه تلاش می ورزد تا موجودیت هند را درمناطق جیواستراتیژیک ضعیف وانمود سازد ولی هند می تواند یک الترناتیف برای کاهش نفوذ چین در مناطق شوروی سابق شود که امریکا در این امر راضی است .
بنابرین از اقدامات مهم ایکه هندوستان انرا بایدعملی سازد وضرورت تقویه آنرا دارد همانا می تواند در بعد های سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی ونظامی متمرکز گردد .
بالا
بازگشت