فرهاد خليلی
همسایگان افغانستان: شرکای غیر قابل اعتماد
سال های طولانی تضاد و درگیری، جنگ و خشونت افغانستان را با مشکلات فراوانی مواجه ساخته است.
جنگ های داخلی برای کسب قدرت که زمینه را برای ظهور طالبان فراهم ساخت و اقدامات افراط گرایانه این گروه در هم پیمانی با القاعده افغانستان را کانون توجه جهانی قرارداد ، بعد از سقوط رژیم طالبان بیمیلی یا غفلت ائتلاف جهانی در مقابله با تروریزم در جهت ساماندهی سریع به پلیس ، امنیت ملی و اردوی ملی زمینه را برای خیزش دوباره طالبان که با معرفی شیوههای نوین جنگی و با حملات پیچیده انتحاری همراه بوده فراهم ساخت.
حمایت بیدریغ کشور های همسایه از طالبان که از خصومت با افغانستان و مشکلات مرزی یا از دشمنی با ایالاتمتحده امریکا ناشی میشود افغانستان را در جریان یازده سال گذشته تا کنون مرکز نبرد در راستای تا مین منافع خودشان قرار داده است ، گروههای جنگافروز از گذشته تا کنون که درک درستی از اسلام و منافع ملی ندارند و شعور سیاسی محدودشان به آنها اجازه نمیدهند تا به این بیندیشند که با ویرانی کشور و کشتار نمیتوانند به خواستههایشان دست یابند بلکه به برآورده شدن امیال و آرزو های کشور های همسایه را که خواستار یک افغانستان باثبات و توانمند نیستند مدد میرسانند.
مشکلات داخلی کشور بر سر زبان نیز چالش آفرین بوده است با آگاهی به اینکه یگانگی زبان فارسی جای صحبت و گفتهای را باقی نمیگذارد و نباید مداخله کشور خاص در عرصه فرهنگی کشور تلقی گردد، بعضیها را واداشته تا با جایگزینی واژههای فارسی با واژههای پشتو احساس خوبی نداشته باشند.
این نشان میدهد که هنوز افغانستان با احترام به حقوق سایر اقوام و فرهنگ مدارا و تحمل فاصله زیادی دارد.
در گیری های مرزی با پاکستان و صادق نبودن و عدم همکاری پاکستان با روند صلح ، پیمان بستنها و شکستنها و حمایت گسترده از تروریست های انتحاری برهم زننده نظم و آسایش مردم کشور سوء ظن مقامات افغانستان را نسبت به پاکستان به یقین تبدیل کرده است که گفتار پاکستانیها در مقایسه با کردارشان تفاوت فاحشی دارد و یک افغانستان تضعیفشده و مواجه با مشکلات فراوان که نتواند مجالی برای پرداختن با مسایل دیگر را داشته باشد از اهداف پاکستان را تشکیل میدهد.
ایران نیز که درگیر خصومت دیرینه با ایالاتمتحده امریکاست و با تحریم های بیسابقه و فزاینده جامعه جهانی به رهبری امریکا مواجه بوده است هیچ فرصتی را جهت ضربه زدن به امریکا چه در گذشته در عراق و امروز در افغانستان از دست نداده است زیرا زمینگیر کردن و شکست نیرو های آمریکایی در همسایگی ایران از اهداف اصلی ایرانیها بوده است.
واضح است که آمریکاییها در افغانستان نتوانستهاند طالبان را شکست دهند بلکه هر روز بر قدرت و وهشت آفرینی و ترور آنها افزوده شده است حمایت ایران از طالبان در تضعیف نیرو های آمریکایی کارساز نخواهد بود بلکه ایجاد ناامنی بیشتر در افغانستان بجای سودی که جمهوری اسلامی ایران از حمایت طالبان جهت ضربه زدن به آمریکاییها کسب میکند ضرر های بیشتری را متوجه مردم افغانستان و کشور ایران میکند دوام جنگ و ناامنی ،فقر اقتصادی را برای مردم افغانستان به همراه دارد و کاشت و تولید روزافزون مواد مخدر و مهاجرت های اقتصادی را بسوی مرز های ایران به همراه خواهد داشت مشکل بزرگی که ایرانیها با آن مواجه است مواد مخدر است افزون بر دو میلیون ایرانی از مصرف مواد مخدر رنج می برند و تولید و قاچاق مواد مخدر به ایران به این معضل اجتماعی در ایران میافزاید ، از جانب دیگر حمایت از طالبان که در گذشته در ضدیت با جمهوری اسلامی شیعی ایران قرار داشته است دورنمای خوبی را برای این کشور نمینمایاند.
مشترکات فراوان میان مردم افغانستان ، ایران و پاکستان هر گز از سوی دو کشور در نظر گرفته نشده است، تجربه های فراوان نشان داده است که همسایگان افغانستان شرکای قابل اعتمادی در راستای کمک به آرامش افغانستان و عدم حمایت از مخالفان مسلح دولت افغانستان نبوده است.
به نظر میرسد که هر دو همسایه در راستای تأمین منافع نامشروعشان در به خاک و خون کشیدن مردم افغانستان و ناامنی کشورمان در سی و اندی سال از هیچگونه تلاش فروگذار نکردهاند سادهلوحانه خواهد که با توجه به آموختههای از گذشته هنوز هم انتظار دست یاری از همسایه های کینهتوز ،ظالم و ستمگر افغانستان داشت تا در آوردن صلح و آرامش در افغانستان مردم افغانستان را کمک کنند اگر اینگونه میبود و حتی یکی از همسایهها به آوردن صلح در افغانستان و کمک و حمایت از دولت افغانستان متعهد میبود امروز وضعیت کشور به گونهای دیگری میبود.
این هویداست که تبدیل افغانستان به کانون بحران و جنگ و ناامنی نه تنها امنیت منطقه که جهان را به خطر روبرو میسازد و وجود القاعده بهعنوان هم پیمان طالب گواه روشن این ادعاست، جامعه جهانی میبایست سد راه مداخلات کشور های همسایه شوند زیرا کمک به عوامل برهم زننده ثبات افغانستان از جانب همسایهها کمک به تقویت تروریزم بینالمللی است.