آ ر یا نا
قد یمتر ین نام افغا
نستا ن که از عهد ا وستا هزار سال قبل
از میلاد تا قرن پنجم میلا د ی در طول یکنیم هزار سال برین مملکت ا طلاق میشد ،
نام آ ریا نا بود که مفهوم مسکن آ ر یا د ا شت. در اوستا این نام بشکل ایرینا
ذ کر گردیده که در مقابل آن نام تور ینا قرار دا شت ، یعنی آ ر یا ئی های تو ر یا
ئی ما ورای جیحون که در حا لت بد وی زند گی داشتند . در هر حال همین نام ا یرینا و
آ ر یا نای افغا نستا ن بود که بعد ها در مملکت فا رس پارسه با تغیر اند کی ا
یران قبول شد.
خرا سا ن بعد از قرن سوم
میلادی که در معنی مشرق و مطلع آفتا ب است پید ا شد ، و از قرن پنجم میلا د ی تا
قرن نزدهم مسیحی در طی یکنیم هزار سال نام مملکت افغا نستا ن بشما ر میر فت.
در قرن نز د هم کلمة خرا
سا ن جای خود ش را به اسم افغا نستا ن گذ ا شت
افغا نستا ن در مسیر تا ریخ. غبار ج 1 ص 9
قبل از حملة کورش در قرن ششم قبل
از میلاد ، در افغا نستا ن دولت مرکزی و جود ند ا شت.
در سا لهای 529 ـ535 قبل از میلا د ، کورش به سر زمین افغا نستا ن امروزی حمله
کرد.
ا سکند ر مقد و نی در سا لها ی330ـ
327 قبل از میلا د لشکر کشی کرد
ا ولین دو لت مستقل افغا نها ، دو
لت کوشانی ها بود که از 40 تا 220 میلا دی تشکیل گرد ید.
سا سا نی ها از 230 تا 365 میلا د ی
یفتلی ها از سا ل 455 تا 565 میلا د ی تا 644 میلا دی
حکومت سا سا نیا ن بار دوم از سال
644 تا سال
استیلای اعراب و مبار زا ت و قیا م
های مر د م افغا نستا ن ، آغاز از قرن هفتم تا قرن نهم میلادی
کا بل شا ها ن از 650 تا 670
میلادی
حکو مت صفا ریا ن 900 میلا دی
حکومت سا ما نیا ن 999 میلا دی
حکومت غز نو یا ن 1150 میلا د ی
لشکر کشی چنگیز 1221 میلا دی
پا د شا هی تیمور لنگ 1405 میلادی
صفوی ها 1722 میلادی
ا بدالی ها 1763 میلادی
تشکیل سلطنت احمد شاه ابد ا لی در
قند هار 1772 میلا د ی
احمد شاه ابدالی 1747 ـ1773 میلا
دی
سلطنت تیمور شا ه1773 ـ1793 میلادی
حکمو مت زمان شاه 1793ـ 1801
میلادی
در آ غاز قرن 19 انگلیس ها بر هند
راه یافتند و در سال 1838 ـ 1839میلا دی
توانست تو سط شاه شجاع ابد الی معاهدات لا هور و قند هار را بر افغا نستان تحمیل
نموده ولایات شرقی کشور را مجزا و قوای نظامی خود را در مملکت مسلط و ادارة کشور
را تحت نظارت خود قرار دهد.
ورود سفیر انگلیس به کابل 1837
میلا د ی
ورود نما یند ة رو سیه به کا
بل 1837
تشکیل اولین د و لت محمد زا ئی :
ا میر دوست محمد خا ن1834ـ1839 میلا دی
تجا وز دو لت انگلیس و مبا رزة مرد
م افغا نستا ن بر ضد شا ن 1839ـ1842 میلادی
قیا م مر د م کابل20 نو مبر 1841
جنگ اول افغا ن و انگلیس1842ـ1838
میلا دی
حکو مت بار دوم امیر دوست محمد خا
ن 1843 ـ1863 میلا دی
ا میر شیر علی خا ن 1863 ـ1878
میلا دی
آ غاز نشر جرید ة شمس النها ر1873
میلادی
جنگ دوم افغا ن و انگلیس 1878ـ1880
میلا دی
ا مضا ی معا هدة گند مک توسط محمد
یعقو ب خا ن بتا ریخ 26 می 1879 میلا دی که بر اساس آن ولایات شرقی کشور جدا
شده به هند بریتانوی تعلق گرفت.
تعرض نیرو های انگلیسی بر کابل
1879 میلادی
جنگ دوم افغا ن و انگلیس 1878ـ1880
میلا دی
جنگ میو ند 1880 میلادی
تعرض رو سیه به منطقة پنجد ه 1880
میلادی
شورش غلجا ئی ها 1888 ـ1886 میلادی
ا مضای معا هد ة د یو رند 12 نومبر
1893 میلادی
شورش هزاره جا ت 1894 ـ1891 میلادی
ا لحا ق نو رستا ن در سا ل 1896
میلادی ، این منطقه قبلا بنام کافرستان یاد میشد.
ا میر حبیب الله خا ن 1901ـ1919
میلادی
انتشار سرا ج الا خبار 1902 میلادی
تاسیس مکتب حبیبیه در کابل سال
1903 میلا دی
قیا م مردم پکتیا سال 1912 میلادی
قیام مردم قند هار سال 1912 میلا
دی
کشته شدن امیر حبیب الله در کله گو
ش 21 فبر ور ی 1919 میلا دی
شاه ا ما ن الله فبر ور ی 1919 تا
جنو ر ی 1929 میلا دی
اعلان استقلال افغا نستا ن 13 اپر
یل 1919 میلا دی
جنگ سوم افغا ن و انگلیس 4 می 1919
میلا دی
برسمیت شنا ختن استقلال افغا نستا
ن 8 اگست 1919 و امضا قرار داد را ولپندی
ا مضای معا هدة دوستی بین افغا
نستا ن و شوروی 28 فبرو ری 1921 میلا دی
اغتشا ش مردم پکتیا1924 میلا دی
برگزاری لویه جر گه و تصویب قا نون
اسا سی 1928 میلا دی
قیا م حبیب الله کلکا نی د سمبر و
جنوری 1929
حبیب ا لله کلکا نی جنو ری 1929 تا
اکتوبر 1929
حکو مت محمد نا در شاه 16 اکتوبر
1929 تا 8 نو مبر 1933 میلادی
اعلان پا د شا هی نا در شاه 8 نو
مبر 1933
ا مضا ی معا هد ة دو ستی با امر
یکا 1936
عضو یت در سا ز ما ن ملل 1947
امضا ی معا هد ة دوستی با هند 1950
تا سیسس یک تعد اد جرا ید آ زا د
1951
استعفا ی شاه محمود خان از پو ست
صد ار ت 1953
تعیین سر د ار محمد د اود بحیث صدر
اعظم 1953
مسا فرت ریچار د نکسن معا ون رئیس
جمهو ر امریکا به کابل 1954
مسا فرت بلگا نین و خر و شف به
کابل 1955
مسا فرت ظاهر شاه به هند 1957
مسا فرت ظاهر شاه به پا کستا ن
1958
مسا فرت ایزنها ور رئیس جمهور امر
یکا به کابل 1959
صدارت دا کتر محمد یو سف 1963
تجدید منا سبا ت با پا کستا ن 1963
تصو یب قا نون ا سا سی جدید 1964
مسا فرت ظا هر شاه به چین 1964
مسا فرت ظا هر شاه به فرا نسه 1965
آ غاز انتخا با ت شورا 1965
صدا رت محمد ها شم میو ند وال 1965
صدا رت نو احمد اعتما دی 1967
صدارت داکتر عبد الظا هر 1971
صدا رت محمد مو سی شفیق 1972
مسا فرت پود گر نی به کابل 1973
سقو ط سلطنت و تشکیل دولت جمهوری
جولای 1973
انتشار قا نون اسا سی جمهوری 1977
انتخاب محمد د ا ود در مقام ریا ست
جمهوری از طرف لویه جر گه 1977
کو د تای افسران مربوط به حزب دیمو
کرا تیک خلق 27 اپریل 1978
انتخاب نور محمد تره کی بحیث رهبر
جد ید د و لت 1978
انتخا ب حفیظ الله امین بحیث صد ر
اعظم 1979
بر کنا ری تر ه کی و احراز مقا مش تو سط حفیظ الله امین
16 سپتمبر 1979
اعلا م خبر مرگ نور محد تره کی 10
اکتو بر 1979
لشکر کشی اتحاد شوروی 27 دسمبر
1979
سخنرا نی ببرک کار مل بحیث رئیس
شورا ی انقلابی 27 دسمبر 1979
افتتاح پل دوستی پل حیر تا ن در
با لای د ر یای آ مو 1982
ا مضا ی آ تش بس بین احمد شاه
مسعود و شو ر و ی ها 1983
تحمیل موشک های ستینگر از طرف
امریکا به مجا هد ین1986
استعفای ببرک کارمل و انتخا ب
نجیب الله در مقام رهبری حزب حا کم 4 می 1986
انتخا ب حا جی محمد سمکنی ، شخصیت
غیر حز بی بحیث رئیس شورای انقلابی 20 نومبر 1986
اعلام مشی مصا لحة ملی 1987
اعلام طرح خروج نیرو های شوری تو
سط گر با چف 1988
تعیین حسن شرق بحیث صدر اعظم 1988
امضای موافقت نامة ژنیو که بمو جب
آن راه خروج نیرو های شوروی میسر شد 1988
کودتای شهنواز تنی ، وزیر د فاع
علیه نجیب ا لله 1990
تعیین فضل الحق خا لقیار به مقا م
صد ا رت 1990
د ید ار هیا ت مجا هدین از مسکو
1991
قیام افسر ان شهر حیر تا ن 1992
اتحاد دوستم با احمد شاه مسعود 8
اپر یل 1992
سقوط کابل توسط مجا هد ین و ورود
صبغت الله مجد دی به کا بل 28 اپریل 1992
انتخاب بر ها ن الین ربا نی بمقا م
ریا ست دولت 30 دسمبر 1992
تعیین گلبدین حکمتیار بحیث صد را
عظم 1993
ظهور گروه طالبان در قند هار 12
اکتوبر 1994
کشته شدن علی مزاری رهبر حزب وحد
ت 8 مارچ 1995
تعیین ملا عمر بحیث امیر المومنین
و اعلام جها د بر ضد ر با نی 4 اپریل 1996
سقوط کابل بدست طالبان 27 سپتمبر
1996
8 اکتو بر 2001 سا عت 9 شب ، اضلاع
متحده بر 30 هدف نظامی طالبان در سر تا سر کشور حمله کرد.
در پی حملات شدید شبا روزی امریکا
، بتاریخ 13 نومبر کا بل سقوط کرده ، نیرو های ائتلاف شمال با حما یت امریکا داخل
شهر کابل شد ند.
مطابق موا فقتنا مة بن حا مد کر زی
بتاریخ 22 دسمبر 2001 زمام امور ادارة مو قت را در دست گرفت.